فقه در آزمون زندگی

امام خمینی در سال 1348 اندیشه «حکومت اسلامی» را به صورت استدلالی و تحلیلی مطرح کرد که به عنوان ایدئولوژی جایگزین برای مبارزان شناخته شد و به همان مقدار که مایه امید و آینده روشن برای مبارزان راه آزادی و اسلام خواهی شده بود، مایه ضعف و پریشان احوالی برای رژیم شاه و دستگاه سرکوب او گردید.امام خمینی در طرح دیدگاه خود اسلام را و فقه اسلامی را، برای اداره زندگی و اجتماع مسلمانان ـ با همه ابعاد آن ـ معرفی کرد و دیری نگذشت که با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و تأسیس نظام جمهوری اسلامی، آزمون عملی آغاز گردید.

دیدگاه امام خمینی درباره ضرورت حفظ عزت و کرامت در زیارت قبور ائمه(ع)

در آستانۀ اربعین حسینی هستیم و اوج عشق به پیاده روی اربعین. زیارت قبور اهل بیت (ع) و خاندان پیامبر اسلام(ص)، به ویژه زیارت امام حسین(ع) از آیین های اساسی مسلمانان شیعی مذهب بوده است؛ اما با وضعیت بیماری فراگیر و همه گیر کرونا، سفارش مراجع آگاه و بزرگان مذهبی و مسئولان کشوری بر نرفتن به زیارت گاه ها و برگزار نکردن پیارده روی اربعین است. نه عراق و نه ایران آمادگی برگزاری این آیین ها را ندارند. با همۀ این سفارش ها برخی افراطیون مذهبیِ ناآگاه، به هر بهانه و به هر شکلی قصد انجام آن را دارند. این که هدف آنها چیست؟...

امام خمینی و دفاع از فلسطین

امام خمینی و دفاع از فلسطین منابع تاریخ و جغرافیای «فلسطین» از 2500 سال پیش از میلاد مسیح(ع) به این سو، سکونت قبائلی از جزیزه العرب ـ کنعانیان ـ و در ادامه عبرانیان را گزارش می­کنند که ادوار و حوادث و ماجراهایی بر آن گذشته است. اما در یکی دو قرن اخیر در این سرزمین و بر ملت آن حوادث و فجایعی وارد شده که از مسائل مهم جهانی شده است.

گام به گام با تبعید امام؛ از ترکیه تا نجف(3)

اشاره امام خمینی روز سیزده مهر 44 که به همراه فرزندش حاج آقا مصطفی از ترکیه وارد فرودگاه بغداد شدند، تا استقرار در نجف چند روزی طول کشید. همراهان از این چند روز خاطرات شیرین و جالبی نقل کرده اند. دو قسمت پیشین، خاطرات بغداد، زیارت حرمین کاظمین، سامرا و... بازگو شد؛ بخش سوم و پایانی این یادداشت تقدیم می شود.

گام به گام با تبعید امام؛ از ترکیه تا نجف(2)

اشاره سیزدهم مهر برابر بود با تبعید امام خمینی از ترکیه به عراق. در چنین روزی، سال 1344ش، امام خمینی از تبعیدگاه ترکیه خارج و مجبور شد به عراق برود. خروج از ترکیه و استقرار در نجف اشرف چند روزی طول کشید؛ و در این مدت پیشامدهایی رخ داده و خاطراتی زیبایی نقل شده است که خواندش جالب است. بخش دوم از این یادداشت؛ امام در کاظمین، سامرا و روستا مسیّب.

گام به گام با تبعید امام؛ از ترکیه تا نجف(1)

اشاره سیزدهم مهر برابر است با تبعید امام خمینی از ترکیه به عراق. در چنین روزی، سال 1344ش، امام خمینی از تبعیدگاه ترکیه خارج و مجبور شد به عراق بروند. خروج از ترکیه و استقرار در نجف اشرف چند روزی طول کشید؛ و در این مدت پیشامدهای رخ داده و خاطراتی زیبایی نقل شده است که خواندش جالب است. مروری می کنیم بر این خاطرات.

امام خمینی و سیاست های بازسازی و سازندگی

امام خمینی و سیاست های بازسازی و سازندگی پیروان مکتب انبیاء(ع) ملهَم از تعالیم الهی، در پی ساختن و سازندگی هستند؛ ساختن جانی مهذب و پیراسته از رذائل و آراسته به فضائل، برای ساختن جامعه و جهانی پاکیزه و غیر آلوده. از این منظر، امام خمینی(س) در خودسازی و تهذیب نفس به مقامات والایی نائل آمده بود و در گام دوم در حوزه علمیه قم به عنوان معلم اخلاق و مربی نفوس شناخته می شد که تأثیرات دگرگون کننده ای بر جان های مستعد داشت. ایشان در گام سوم در جریان «نهضت امام خمینی» و با اوج گیری مبارزات ملت مسلمان ایران و پیروزی انقلاب اسلامی، هدفی جز ساختن ملت و کشور نداشت؛ ساختنی که مقدمه آن پیراستن کشور از بیماری «استبداد» و «استعمار»، سپس آراستن و ساختن مادی و معنوی بوده است.

مولوی از منظر امام خمینی

هشتم مهر، روز بزرگداشت مولوی است. یکی از وجوه اشتراک امام خمینی و مولوی، در عرفان است. ازجمله راه های شناخت اندیشه های عرفانی هر عارفی نیز تطبیق اندیشه و آراء او با دیگر عارفان نامدار است. این که او...

شهید خطیب

شهید خطیب سیدعبدالکریم هاشمی نژاد، زاده بهشهر و ساکن مشهد بود. وی پس از تحصیلات ابتدایی در 14 سالگی دروس حوزوی را حوزه علمیه آیه الله کوهستانی از علمای بزرگ مازندران آغاز کرد. سپس راهی قم شد و مدت چهارده سال از اساتید متعددی بهره برد. شهید هاشمی نژاد مبارزه را از 15 خرداد 42 آغاز کرد و جزو اولین دستگیرشدگان بود. وی پس از سال 1342 تا 1357 پنج بار بازداشت و زندانی شد.

فرماندهانی سرباز

هفتم مهرماه سالروز شهادت پنج تن از فرماندهان ارشد نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران است، بزرگانی از امرای ارتش شاهنشاهی که به خدمت نظام اسلامی درآمده و بالاترین مراتب فرماندهی ارتش و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را برعهده داشته و همواره همچون سربازی فداکار در خدمت حضرت امام خمینی بودند. برترین شاخصه و ویژگی آنان را می توان این دانست که هرگز از اوامر حضرت امام(س) تخطی نکرده و تا پای جان بر سر پیمان خود ایستادند.

نگاهی به رابطۀ امام خمینی و آیت الله العظمی خویی

اشاره هشتم صفر، مصادف است با رحلت آیت الله العظمی خویی، به همین مناسبت نگاهی می کنیم به روابط امام خمینی و این مرجع بزرگ شیعه.

چرا پاریس؟ (5)

چرا پاریس؟ (5) این مکان(نوفل لوشاتو) به مدت سه ماه میزبان خیل کثیری از دوستان و هواداران امام خمینی از سراسر جهان بود و طی مدت کوتاهی شهرت جهانی پیدا کرد و توانست مرکز نشر و گسترش ندای مظلومیت ملتی رنج کشیده از زبان رهبری الهی شود.

چرا پاریس؟ (4)

چرا پاریس؟ (4) وقتی امام و همراهان از گمرک مرزی کویت به مرز عراق بازگشتند، مامورین امنیتی عراق که آنان را از نجف تا مرز کویت همراهی کرده، حاضر بوده و به فرموده حضرت امام : منتظر آنان بودند. آنان همه را به سالن گمرک هدایت کرده و بعد از ساعاتی معطلی از امام می پرسند برنامه شما چیست؟ ایشان می فرمایند: فعلا نمی دانم. ایشان بعد از اقامه نماز مغرب و عشا با توجه به مشکلات پیش آمده و بد اخلاقی و اذیت و آزار نیروهای امنیتی عراق، همراهان را دلداری داده و می گویند: ناراحت نباشید،

چرا پاریس؟ (3)

چرا پاریس؟ (3) پس از قطعی شدن سفر به کویت حضرت امام اصرار داشتند موضوع سفر مخفی بماند. البته ، حاج احمدآقا به دستور امام، یاران نزدیک ایشان را به یک جلسه مخفی دعوت کرده و آن ها را در جریان سفر قریب الوقوع حضرت امام قرار می دهد ولی به توصیه امام از آن ها می خواهد موضوع را حتی از اعضای خانواده خود هم مخفی نگه دارند. شب دوازدهم مهرماه که قرار بود حضرت امام صبح زود، پس از اقامه نماز و زیارت حرم امیرالمومنین(ع) حرکت کنند، ایشان اعضای دفتر استفتای خود را فراخوانده و ضمن اطلاع دادن برنامه سفرخود به آنها، از آنان می خواهند در غیاب ایشان مثل روزهای قبل در محل کار خود حاضر شده و پاسخگوی مراجعان باشند.

چرا پاریس؟(2)

طرح اخراج امام از عراق به عنوان سوغات سفر امیر خسرو افشار، وزیر خارجه وقت ایران که شهریور1357 برای شرکت در اجلاس سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک رفته بود با رایزنی با سایروس ونس وزیر امورخارجه آمریکا و وزیر امورخارجه عراق به نتیجه می رسد و گزارش آن از نیویورک برای محمد رضا شاه ارسال می گردد به گونه ای که قبل از بازگشت افشار به ایران، این برنامه عملیاتی شده و شاه او را مورد تشویق قرار می دهد.

چرا پاریس؟ (1)

چرا پاریس؟ (1) اول مهرماه مصادف است با محاصره کامل بیت امام خمینی(س) در نجف توسط نیروهای امنیتی حکومت بعثی عراق، عملی که منجر به هجرت تاریخ ساز حضرت امام به پاریس و در نهایت فرار شاه و بازگشت پیروزمندانه ایشان به وطن در 12 بهمن 57 گردید. تا کنون مطالب بسیار زیادی در خصوص چگونگی انتخاب این مقصد و انجام این سفر و حوادث و اتفاقات دوره حضور ایشان در پاریس از سوی شخص حضرت امام و همراهان و افرادی که در آنجا حضور پیدا کرده اند منتشر شده و به سوالاتی که پیرامون این سفر و اتفاقات ایام حضور ایشان مطرح شده پاسخ داده اند، گرچه هنوز ابهاماتی وجود دارد که جای بررسی دارد. ما در اینجا می خواهیم طی چند شماره به این سوال پاسخ دهیم که چرا حضرت امام پاریس را برای مهاجرت انتخاب کردند.

گفتگوی تمدن ها از دیدگاه امام خمینی

تا ده سال پیش، در تقویم رسمی کشور سی ام شهریور روز گفتگوی تمدن ها بود. بااین که اکنون از تقویم ها حذف شده، اما از ذهن و تاریخ پرافتخار کشور حذف نشده است. برای همین، نگاهی خواهیم داشت به گفتگوی تمدن ها از منظر امام خمینی؛ این که آیا در آثار امام خمینی نیز می توان به اثری از گفتگوی تمدن ها دست یافت؟

معرفی کتاب « شرح دعاء السحر » امام خمینی

یکی از ابعاد شخصیت علمی امام خمینی(اعلی الله مقامه) نوشتن آثار علمی پرتعداد و متنوع میباشد. ایشان از سال 1307 ش تا سال 1357 به مدت نیم قرن، جدای از نامه ها و پیام های فراوانی که نوشته، دهها جلد کتاب در رشته های عرفان، اخلاق، فلسفه، فقه، قواعد فقهیه و اصول فقه، تحریر و تألیف کرده است. اولین کتاب ایشان در موضوع عرفان و آخرین کتاب در موضوع فقه استدلالی است. در زمینه مباحث عرفانی اولین کتابی که به قلم امام خمینی نوشته شده است،کتاب «شرح دعاء السحر» به زبان عربی میباشد.

مدرس الگوی امام

در میان عالمان دین که در دوران معاصر می زیسته اند، مدرس یکی از زاهدترین، سخت کوش ترین و سیاستمدارترین آنان بشمار میرود. مدرس مردی با تقوا و زیرک و خداترس بود، وپارسایی و ساده زیستی او زبانزد همگان بود. دلسوزی، مبارزه با استبداد و استعمار از خصوصیات بارز وی بشمار می آمد. وی با تمام خصوصیات یاد شده، از تدریس و تربیت طلاب غافل نبود و در پی سامان دادن به حوزه و ارتقا سطح دانش حوزویان نیز بود.

صناعت خدمت

اخوان صانعی، حضرات آیات حاج شیخ حسن و حاج شیخ یوسف را می توان از شایسته ترین خادمان به حضرت امام و اهداف و آرمان های الهی ایشان دانست. حضرت امام علی رغم حضور با سابقه در شهر قم و آشنایی با افراد مختلف از همه طبقات اعم از عالِم و عامی و حضور یافتن هزاران شاگرد در پای درسشان در طی نیم قرن تدریس علوم در رشته های گوناگون علوم اسلامی که این فرصت را به ایشان می داد تا بهترین خادمان و امین ترین آنها برای همکاری نزدیک انتخاب کند، این دو برادر فقیر و مستضعف که ظاهرا هیچ آشنایی قبلی با آن ها نداشته و خصوصیت دیگری جز سلامت و صداقت و فراست نداشتند را انتخاب می کند.

امام و فرهنگ روزنامه خوانی

حضرت امام برعکس سنت رایج در حوزه ها که بسیاری از بزرگان همواره روزنامه خوانی را منع می کردند و آن را عیب می شمردند از نوجوانی با روزنامه خوانی آشنا بوده و اخبار و حوادث سیاسی کشور را از این طریق دنبال می کرده است، حتی طبق گفته سیدعلی قادری نویسنده کتاب "خمینی روح الله" که به شرح حال بیست سال ابتدایی حیات ایشان پرداخته است، دوره نسبتا کامل روزنامه وقایع اتفاقیه که نیم قرن قبل از تولد حضرت امام توسط مرحوم امیرکبیر در اوایل دوران پادشاهی ناصر الدین شاه به صورت محدودی در تهران راه اندازی و منتشر می گردید علی رغم دوری منطقه و خرابی راههای ارتباطی و نبود وسائل نقلیه مناسب در آن دوران، در منزل پدری امام در خمین یافت شده است. این موضوع نشان می دهد خانواده امام افراد مطلع از احوال و اوضاع روز و سیاسی بوده اند.

زمزم احکام، جلسه یازدهم: آداب عزاداری(1)

«پیر مرد محراب»؛ یادی از شهید آیت الله سید اسدالله مدنی

بیستم شهریور سالگرد شهادت عالمِ عامل، آیت الله سید اسدالله مدنی است. همو که امام خمینی خطابش کرد: «پیر مرد محراب» (صحیفه امام، ج 17، ص 58) و «دست راست من» (شعردوست، یادنامه شهید محراب مدنی، ص 151 ـ 152) گرامی می داریم این روز را با نگاهی به دوستی و روابط این شهید با امام خمینی.

فتوای راه گشا

انتشار فتوای امام خمینی(اعلی الله مقامه) در پاسخ به دو استفتا، بحث و گفتگوها و موافقت و مخالفتهایی در پی داشت، از جمله یکی از علمای حوزه علمیه قم که در نجف از شاگردان حضرت امام بوده، نامه ای در ظاهر پرسشی ولی در باطن انتقادی ـ خیرخواهانه و ناصحانه، به ایشان نوشت که پاسخ امام به آن نامه انتقادی، افقی را پیش روی فقه و فقها گشود که اگر توجه می شد و اکنون هم قدر دانسته شود، فقاهت صرفاً مدرسه ای و شکل یافته در مناسبات زندگی در جوامع گذشته، شکوفا و مسئولیت پذیر خواهد شد و از حاشیه به متن زندگی انسان امروز وارد میشود. البته اصل استفسار و اعتراض مرحوم آیت الله محمدحسن قدیری(رحمت الله علیه) را باید قدر دانست چرا که این پرسش و پاسخ و گفتگوی مکتوب، اولاً بازتاب دهنده فرهنگ تحقیقی حوزه های علمیه است و ثانیاً نشان می دهد که جایگاه و منصب و نفوذ و محبوبیت بی مانند امام خمینی به گونه ای نبوده که نشود از ایشان پرسش کرد و حتی اعتراض نمود، حتی اعتراض تلخ و گزنده ای مانند این بیان که:«اگر ساحت قدس حضرتعالی از این گونه مسائل به دور باشد، به نظر من بهتر است و ضرورتی در نشر آنها دیده نمیشود.»(همان، ص 150)

ابوذر زمان و بازوی توانای اسلام

وی پس از طی دوران تحصیلات مقدماتی وارد مدرسه رضویه و فیضیه قم گردید و تا سال 1310 که مخفیانه به نجف اشرف هجرت کرد، تحصیلات خود را نزد اساتید حوزه علمیه قم همچون سیدشهاب الدین مرعشی نجفی، میرزا خلیل کمره ای ادامه داد و در نجف اشرف در درس سیدابوالحسن اصفهانی و محمدحسین غروی(کمپانی) شرکت کرد و به درجه اجتهاد نائل آمد. او پس از بازگشت از نجف و حضور مجدد در حوزه علمیه قم از شیخ عبدالکریم حائری مؤسس حوزه علمیه قم نیز اجازه اجتهاد گرفت و سپس در سال 1318 راهی تهران شد.