امروز با امام: ششم دی

ـ نامه امام خمینی به فرزندش سید احمد؛ خانوادگی (1350)

«احمد عزیزم‏

ان شاء اللَّه تعالی با سلامت و سعادت قرین باشید. ماها بحمد اللَّه تعالی سلامت هستیم مزاجاً. امید است خداوند تعالی شماها را برای ما حفظ کند و با خوشی و خرمی قرین باشید. حضور حضرت آقا[1] سلام برسانید. ما عجالتاً از عاقبت امر بی‏اطلاع هستیم؛ امید است به خیر باشد. و السلام علیک. پدرت» ‏ (صحیفه امام، ج‏2، ص: 409)

ـ نامه به برادر درباره اعلام وصول وجوه شرعی (1354)

مخاطب: احتمالًا پسندیده، سید مرتضی‏

«به عرض عالی می‏رساند، مرقوم محترم مورخ 21 ذی القعدة در تاریخ 23 ذی الحجه واصل گردید. این جانب خیال داشتم از حالات جنابعالی استفسار کنم ولی هجوم گرفتاریهای حوزه علمیه و ناگواریها مهلت نداد. اینک که مرقوم شریف واصل شد لازم شد عرض اخلاص کنم. از کسالت جنابعالی متأثرم و در مواقع عدیده دعا می‏کنم و کرده‏ام. امید است خداوند تعالی سلامت و عافیت کامل عطا فرماید. راجع به دو فقره وجه که مرقوم شده است یکی 12710 و دیگری 13967، در هر دو، اشتباهی واقع شده بود که چندی پیش جبران شد و در حساب این جانب ثبت شد و به عبارت دیگر به آقای خلخالی‏[2] پرداخته شد. مقتضی است هر چند هفته- و لو به مختصری- از حال خودتان مطلعم فرمایید. از جنابعالی امید دعای خیر دارم. و السلام علیکم و رحمة اللَّه و برکاته.» (صحیفه امام، ج‏3، ص: 124)

ـ پیام به ملت مسلمان ایران؛ شش توصیه عمومی (1357)

«پیروزی در متن فداکاری و خون به دست آمده است... نهضت ملت بزرگ ایران، که در دوازدهم محرّم، 15 خرداد به شکوفایی گرایید، پرده‏های تزویر و عوام‏فریبی شاه را پاره کرد؛ و قتل عام شاهانه و فداکاری ملت، مبدأ عظیمی در تاریخ ایران گردید؛ و مفتاح نجات اسلام و عدالت به دست آمد، و نطفه مقاومت ملی منعقد و با تربیت و روشنگری روشنگران، رو به رشد و تکامل نهاد؛ و در این بین فداکاریها در مقابل جنایات و قتل و غارت و حبس و تبعیدها در جریان بود. و...

اکنون لازم است تذکراتی بدهم:

1- این جانب... و اعمال وحشیانه دولت نظامی غیر قانونی و حکومت نظامی غاصب را محکوم می‏نمایم؛ و از ادامه دیکتاتوری و غصب مقامْ آنان را تحذیر می‏کنم.

2- این جانب از جمیع اعتصاب کنندگان در سرتاسر کشور تشکر می‏کنم و...

3- ... و باید نگذارند برادران خود که در راه خدمت به اسلام و کشور بپاخاسته‏اند رنج ببینند.

4- ملت شریف ایران موظفند از سربازانی که از سربازخانه‏ها بیرون آمده‏اند و خدمت به دولت غاصب را روا نداشته‏اند، کمک کنند از جهت منزل و سایر مئونه‏ها؛ و نگذارند به برادران خود که برای اسلام ترک اعانت ظالم را نموده‏اند بد بگذرد.

5- باید ملت ایران بداند که نفت و گاز به مقدار مصرف داخل در ...

6- لازم است ملت شریف به نهضت اسلامی خود تا وصول به نتیجه ادامه دهند، و...» (صحیفه امام، ج‏5، ص: 283 ـ 286)

ـ حکم اعزام آقای حسین نوری همدانی به کشورهای هند، پاکستان، بنگلادش و فیلیپین (1358)‏

«جناب مستطاب حجت الاسلام آقای حاج میرزا حسین نوری- دامت افاضاته‏

پیرو درخواستهای مکرری که از کشورهای هندوستان و پاکستان و بنگلادش در مورد اعزام یکی از آقایان علمای اعلام- دامت برکاتهم- واصل گردیده، مقتضی است جنابعالی مسافرتی به کشورهای مزبور نموده و از نزدیک اوضاع مسلمانان و مدارس علمیه و کمبودهای آنان را بررسی نموده و در رفع نیازمندیها در حدود امکان اقدام نمایید، و از تبادل نظر و مشورت با آقایان علمای اعلامِ محل، دریغ نورزید. ضمناً چنانچه مصلحت دیدید سفری هم به کشور فیلیپین بروید و در رفع نابسامانیهایی که احیاناً شنیده می‏شود در آنجا وجود دارد، به هر نحو مقدور بود اقدام کنید. از خدای تعالی توفیق همگان را در انجام وظایف الهی مسألت دارم.» (صحیفه امام، ج‏11، ص: 432)

‏ـ سخنرانی در جمع کارکنان شرکت نفت؛ مسائل انقلاب، نقشه دشمنان و ایجاد اختلاف (1358)

«مسائل بعد از انقلابها دو قسم هست: یک مسائلی است که مربوط به ادامه انقلاب است- انقلاب مثل یک طفلی می‏ماند که باید تربیتش کرد و بزرگش کرد، پرستاری می‏خواهد- یک مسائلی هم هست که مسائل فرعی است که انقلاب وقتی که تحقق پیدا کرد باید آنها دنبالش رفت. بعد از هر انقلابی یک آشفتگیهایی هست و هیچ انقلابی نمی‏تواند نداشته باشد. انقلابهای بزرگی که در عالم پیدا شده است مثل انقلاب فرانسه، مثل انقلاب اکتبر [شوروی‏]، اینها بعد از انقلاب بسیار گرفتاریها داشتند. بعضی از انقلابها، کشتاری که بعد از انقلاب واقع شده است بیشتر از یک میلیون، گاهی به دو میلیون رسیده است. برای اینکه انقلاب در آنجاها یک انقلاب اخلاقی نبوده است، یک انقلاب اسلامی نبوده است، و علاوه بر این به این طوری که از قشر ملت و از متن جامعه ما انقلاب برخاسته در جاهای دیگر این طورها نبوده است، گاهی بوده اما نه به این طور، از این جهت انقلاب ما سالمترین انقلابی است که واقع شده است. بعد از انقلاب فقط آن اشخاصی که در رژیم سابق جنایتکار بودند، آنها هم بعد از اینکه محاکمه شدند و معلوم شده است که وضع جنایتشان تا چه حدود بوده است، آنها تأدیب شدند یا اعدام شدند. و اما آزادی مطلق بعد از آن اختناق مطلق در ایران بعد از انقلاب بلافاصله بود. همه قلمها و همه زبانها باز بود. و قلمها می‏نوشت. همه احزاب آزاد بودند و همه‏شان هم اظهار وجود کردند، و کسی مزاحمشان نبود.

تا پنج ماه تقریباً این طور بود که ابداً هیچ خلاف آزادی نشد. بعد از پنج ماه دریافتیم، دریافتند به اینکه بعضی از این روزنامه‏ها، بعضی از این مجلات وابستگی به اسرائیل، وابستگی به امریکا دارند و مشغول یک توطئه‏هایی هستند. بر خلاف مسیر ملت توطئه می‏کنند. اینها را دادگاه [حکم‏] کرد که باید رسیدگی بشود. و همچو نیست که در جایی از عالم وقتی انقلاب واقع شده است، این طور رفتار کرده باشند....

ایران، منافع نفت داشته است در ایران و منافع سوق الجیشی داشته در ایران [در کمین نشسته است‏]. ایران یک مرکزی است که حساس است برای ابرقدرتها. یک همچو کشوری که ملت، زن و مردش، بچه و بزرگش قیام کردند و با خواست خدا و وحدت کلمه پیش بردند، اینها حالا برای ضربه‏ای که خوردند، منافع از دستشان رفته است، نمی‏توانند در این محل دیگر آن طور توطئه‏هایی که پیشتر می‏کردند، در زمان رژیم سابق که اینجا را محل از برای آن چیزهایی که می‏خواستند خودشان، پایگاههایی که می‏خواستند خودشان قرار بدهند حالا دیگر برایشان نمی‏شود. اینها درصدد برآمدند که از باطن خود این نهضت، و انقلاب یک پوسیدگی ایجاد کنند...

نمی‏گذارند آرام بشود تا اینکه صنعت نفت آن طوری که باید اداره بشود و همین طور همه جا. و این دلیل بر این است که جوانهای ما غافلند از این توطئه بزرگی که برای ما دارد درست می‏شود و در دست درست کردن است. و آن توطئه اینکه همان نقطه‏ای که به آن نقطه اینها شکست خوردند همان نقطه را دست بگذارند رویش، دست می‏گذارند رویش، آن را می‏خواهند به هم بزنند. آن موضع قدرت شما را متزلزل دارند می‏کنند...

پس دو جهت در این پیروزی بود: یکی اینکه برای خدا [بود] فریاد به اینکه «اللَّه اکبر» و ما برای خدا می‏خواهیم این کار را بکنیم، جمهوری اسلامی می‏خواهیم. یکی هم اینکه با هم مجتمع بودند. یکصدا بودند. بچه کوچولو و پیرمرد هشتاد ساله، یکجور حرف می‏زدند، و دشمنهای ما این دو تا سنگر را هدف کردند. از اوّلی که این سد رژیم سابق شکست، دشمنها سر درآوردند و یک دسته‏شان راجع به جهت اسلامی شروع کردند کارشکنی. درست توجه کنید که این دو تا مطلب هر دویش مشهود ماست که مورد حمله واقع شده. جهت اسلامیتش مورد حمله واقع شد. گفتند، اسلامی نمی‏خواهیم، همان جمهوری! این حمله به جهت اسلامیتش بود که زیر بار اسلامش می‏خواستند نروند. برای اینکه آن کارشناسها فهمیده بودند که این پیروزی از اسلام است...

از اوّلی که شما این سد را شکستید و برگشتید که جمهوری اسلامی را درستش بکنید، این دسته از مردمی که دنبال این بودند که شما آن رمزی که به او پیروز شدید، چی بود؟

اسلام را فهمیدند که رمز اسلام بوده است، حمله کردند...

جهت دوم این قضیه، اتحاد مردم که همه با هم بودند- یک- کأنه یک نفس بود، یک صدا بود...

امروز ما گرفتار این مرحله هستیم...

هر جا بتوانند با ارعاب، با تطمیع، با خرج کردن. پول در دستشان است. فراوان است.

از غرب و شرق می‏آید برایشان. همه هم نقشه همین است که این دو حیثیتی که با آن دو حیثیت پیش برده است این نهضت، این را از دستش بگیرند. وحدت کلمه را از دستش بگیرند. اسلام هم از دستش بگیرند. خلع سلاحش کنند. سلاح ملت ما اسلام بود و وحدت کلمه، و الّا شما سلاحی نداشتید. همه سلاحها پیش دشمن شما بود. پیش شما چیزی نبود. سلاح شما ایمان بود به خدا. اسلام بود و وحدت کلمه. شما را می‏خواهند خلع سلاح کنند. اسلام را از دستتان بگیرند. وحدت کلمه را هم از دستتان بگیرند...

تکلیف ما در امروز چیست؟ تکلیف ما این است که این رمز را محکم نگه داریم...

امروز روز این است که همه با هم، با هم بدون اینکه فرصت از دست بدهیم کوشش کنیم، این اختلافات را از بین برداریم...» (صحیفه امام، ج‏11، ص: 433 ـ 445)

ـ سخنرانی در جمع اعضای سمینار نهضت سوادآموزی؛ همراهی آموزش با تربیت (1359)

«در این تابلویی که آقایان آوردند نوشته‏اند که اگر چه بشود قلمهایمان را به مسلسل تبدیل می‏کنیم. ما امیدواریم که بشر به رشدی برسد که مسلسلها را به قلم تبدیل کند. آن قدری که قلم و بیان به خدمت بشر بوده است مسلسلها نبوده‏اند. مسلسلها غالباً در خدمت ابرقدرتها بوده‏اند و برای تباهی بشر بوده‏اند. و اسلام هم که امر فرموده است به اینکه جهاد بکنند و دفاع بکنند و البته محتاج به همه ابزار جنگی است.[3] اساس بر این است که دفاع از حق بکنند و حق را و علم را تهدید و تخویف دشمنان خدا و دشمنان خودتان کاملًا فراهم سازید و بر قوم دیگری که شما بر دشمنی آنان مطلع نیستید و خدا به مکر و دشمنی آنان آگاه است نیز مهیّا باشید.

جانشین مسلسل بکنند. قلم و علم و بیان است که می‏تواند بشر را بسازد، نه مسلسل و نه سایر قوای تخریب‏کننده. مسلسلها هم و همه آلات حربی هم در سایه علم تحقق پیدا کردند. منتها گاهی مسلسلها و سایر ابزار باصطلاح تمدن را اشخاصی ایجاد کرده‏اند که موجب تخریب بلاد و عباد شده است. و گاهی اشخاصی ایجاد کرده‏اند که موجب تأیید انسان و ساختن انسان و آرامش در بین انسانها بوده است و در این خدمت بوده است.

شما کوشش کنید که با بیان و قلم مسلسلها را کنار بگذارید و میدان را به قلمها و به علمها و به دانشها واگذار کنید.

بشر تا در سایه مسلسل و توپ و تانک می‏خواهد ادامه حیات بدهد، نمی‏تواند انسان باشد، نمی‏تواند به مقاصد انسانی برسد. آن وقتی مردم به مقاصد اسلامی و انسانی می‏رسند و به کمال دانش و علم می‏رسند که قلمها بر مسلسلها غلبه کند، و دانشها در بین بشر به آنجا برسد که مسلسلها را کنار بگذارد، و میدان، میدان قلم باشد، میدان علم باشد.

در قرآن کریم وقتی که ظاهراً اوّل آیه‏ای که بر پیغمبر اکرم وارد شده است، هم قرائت را توصیه کرده است، هم آن جهتی را که باید قرائت در خدمت او باشد و علم در خدمت او باشد بیان فرموده است؛ فرموده است: اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ‏[4] قرائت مطلقاً، علم مطلقاً، دانش مطلقاً مطلوب نیست. چه بسا دانشی که بر ضد انسانیت انسان و بر ضد کرامت انسان است، لکن دانشی که جهت داشته باشد، برای خدمت بشر باشد، به اسم ربّ باشد، توجه به ربوبیّت الهی داشته باشد، توجه به اسم خدا داشته باشد، آن قرائت و آن علم و آن مسلسل همه‏شان در خدمت انسان‏اند. عمده آن جهت و غایاتی است که در افعال انسان و در آلاتی که انسان درست می‏کند، و در علم و دانش و سایر چیزهایی که افعال انسان است، آن چیزی را که جهت می‏دهد آن غایات است. آن چیزهایی است که برای آن چیزها قلمها وجود پیدا کرده است، مسلسلها وجود پیدا کرده است، علم و دانش وجود پیدا کرده است. اگر غایات و مقاصد و آن چیزهایی که برای او اینها وجود پیدا کرده است، الهی باشد، هم قلم و هم مسلسل و هم علم و دانش و هم هر عملی ارزش پیدا می‏کنند؛ ارزش الهی. ارزش قلم به غایتی است که برای او قلم زده می‏شود. ارزش مسلسل هم به غایتی است که برای او مسلسل کشیده می‏شود. اگر این ارزش غایی نباشد و اگر آن مقصد، مقصد انسانی و الهی نباشد، نه مسلسل آلتی است که به درد بخورد و نه قلم. و خطر قلم بیشتر از مسلسل است. و خطر بیان بیشتر از توپ و تانک است. و خطر علم بیشتر از همه اینهاست. لکن اگر به خدمت خلق باشد و به دستور انسان باشد و در خدمت انسان باشد و در خدمت خدای تبارک و تعالی‏ باشد، تمام اینها ارزش پیدا می‏کند. مسلسل هم همچون قلم می‏شود، قلم هم همچون مسلسل.

باید بشر به فکر این باشد که آن چیزهایی که مقصد است و برای تربیت انسان است، برای آموزش انسان است، برای تعلیم انسان است، جهت به آن بدهد. چنانچه دانشگاهها جهت به آن داده نشود، همان دانشگاههایی می‏شود که در بین بشر هست، و از همان دانشگاهها قوای مخرّبه بیرون می‏آید. و اگر جهت به آن داده بشود، دانشگاهها کاری می‏کنند که مسلسلها نمی‏تواند بکند. خدمتی می‏توانند به بشر بکنند که هیچ کس دیگر نمی‏تواند این قدر خدمت بکند. عمده آن جهتی که طرف آن جهت رفته می‏شود. و قرآن این را فرموده است: اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ الَّذِی خَلَقَ‏ قرائت کن نه قرائت مطلق. بیاموز، نه آموزش مطلق. علم تحصیل کن، نه علم مطلق و تحصیل مطلق؛ علم جهتدار، آموزش جهتدار. جهت، اسم ربّ است، توجه به خداست، برای خدا و برای خلق خدا. قلمها اگر در دنیا برای خدا و برای خلق خدا به کار بیفتند مسلسلها کنار می‏رود. و اگر برای خدا و برای خلق خدا نباشد، مسلسل‏ساز می‏شود. ابزار کوبنده انسان با دست قلمدارها و دست علمایی که در همه دانشگاهها هستند، با دست آنها وجود پیدا کرده است. و همه ترقیات بشر هم با دست علما و بیان و قلم علما وجود پیدا کرده است. کوشش کنید که در این آموزشی که به مردم می‏دهید جهتدار باشد. در کلاسهایی که جوانها یا سالخوردگان برای آموزش می‏آیند، همان طوری که سواد را به آنها یاد می‏دهید، و همان طوری که نوشتن و خواندن را بر آنها یاد می‏دهید، جهت هم به آن بدهید که برای خدا بخوانند و برای خدا بنویسند. برای خدمت به خلق و برای خدمت به خدا و برای خدمت به اسلام.

باید آموزش و پرورش مردم توأم باشد. پرورش، پرورش انسانی، پرورشی که به درد انسان برسد، آموزشی که برای انسان باشد، جهتدار باشد، اسم ربّ در آن باشد، توجه به خدا باشد. باید تمام کلاسهایی که در سرتاسر کشور- ان شاء اللَّه- وجود پیدا می‏کند، و شما آقایان و کسان دیگری که در خدمت یک همچو امر بزرگی هستید و متکفّل یک همچو عبادت بزرگی هستید، توجه داشته باشید که آموزگاران را جهت به آنها بدهید، توجه به خدا بدهید، علمشان برای خدا باشد، برای اطاعت خدا. خدای تبارک و تعالی علم را یکی از عبادات بزرگ قرار داده است چنانچه جهت داشته باشد. جهت هم همان است که‏ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّکَ‏. در هیچ ملتی مثل ملت اسلام از علم توصیف نکرده است. قرآن کریم در جاهای زیاد از علم و از عالِم و توجه به علم توصیف فرموده است. و در کم جایی از آهن صحبت کرده است. آنجا هم که از آهن صحبت می‏کند منافع ناس در نظر گرفته شده است: وَ أَنْزَلْنَا الْحَدِیدَ فِیهِ بَأْسٌ شَدِیدٌ[5] بأس شدید دارد و منافع برای ناس. اگر منافع برای ناس نداشته باشد و در خدمت ابرقدرتهایی که می‏بینید [بوده‏] باشد، آهن هیچ ارزش ندارد. و اگر آهن در خدمت نفع مردم باشد، منافع مردم باشد، ارزشش بسیار زیاد است. همان طوری که قلم ارزش دارد، آهن هم ارزش دارد و همه چیز ارزش دارد.

ارزش همه چیز به آن چیزی است که برای او، انسان [عمل‏] می‏کند. نماز هم که انسان می‏خواند ارزشش به آن نیتی است که به آن نیت وارد نماز می‏شود. ای چه بسا نمازگزارانی که نمازشان در جهنم وارد می‏شود؛ و آن وقتی است که ارائه بخواهند بدهند به مردم. و چه بسا ارتشیهایی که برای خدا عمل می‏کنند، سربازهایی که برای خدا عمل می‏کنند، پاسدارانی که برای خدا خدمت می‏کنند، ارزش آنها از نماز هم بیشتر است. ارزش مسلسل آنها از قلم هم در آن وقت بیشتر خواهد شد. توجه کنید که آموزش بدهید و در ضمن آموزش تربیت کنید.

بِاسْمِ رَبِّکَ‏ اختصاص این اسم که ربّ است برای اینکه توجه به تربیت را بدهد به مردم که باید قرائت کنید. و با اسم ربّ برای تربیت بشر قرائت کنید. قلم به دست بگیرند برای تربیت بشر. آن قدری که بشر از قلمهای صحیح نفع برده است از چیزی دیگر نبرده است. و آن قدر که ضرر کشیده است، از چیزهای دیگر ضرر نبرده است. قلمها و بیانها با مغزهای مردم رابطه دارند. اگر قلمها و بیانها و علمها و تعلیمها و آموزشها برای خدا باشد، مغزها را الهی تربیت می‏کنند. و اگر بر خلاف این باشد، مغزها، مغزهای غرورمند، مغزهای طاغوتی از آن پیدا می‏شود...

تمام گرفتاریهایی که ما در این طول مدت تاریخ داشتیم بهره‏برداری از جهالت مردم بوده است. جهالت مردم را آلت دست قرار دادند و بر خلاف مصالح خودشان تجهیز کردند. اگر علم داشتند؛ علم جهتدار داشتند، ممکن نبود که مخرّبین بتوانند آنها را به یک جهتی که بر خلاف آن مسیری است که مسیر خود ملت است تجهیز کنند. علم و سواد است با آن جهتی که باید به او توجه کرد، که می‏تواند ملت را از همه گرفتاریها نجات بدهد. و نمی‏توانند کسانی که می‏خواهند این نهضت را، این نهضت اسلامی را به خلل برسانند، و نمی‏توانند ببینند که اسلام در این مملکت پیاده دارد می‏شود. این علم است که می‏تواند جلوی این فسادها را بگیرد. اگر ملت ما علم را، آن علم جهتدار را یاد بگیرند، تربیت بشوند، در مقابل علم، در پهلویِ علم هم تربیت باشد؛ تربیت دینی، تربیت الهی، تربیت انسانی و هم علم، اگر این دو حربه در دست شما باشد، کسی نمی‏تواند به شما تعدّی کند، کسی نمی‏تواند استبداد را برگرداند. و اگر این علم نباشد مردم را توجیه می‏کنند به جایی که باز هم آن مسائل سابق برگردد، و آن استبداد سابق و آن وابستگیهای سابق...» (صحیفه امام، ج‏13، ص: 447 ـ 453)

ـ سخنرانی در جمع مسئولان حزب جمهوری اسلامی؛ حزب اللَّه و حزبهای شیطانی (1361)

«از اول عالم تا حال، دو حزب بوده است: یکی حزب الهی و یکی حزب غیر الهی و شیطانی. و آثار هر یک هم جدا بوده است و آنی که مال اللَّه بوده، چون مقصد، خدای تبارک و تعالی است، به سوی او و در راه مستقیم است و آن که بر خلاف این راه بوده، که اکثریت هم با اینهاست، حزبهای شیطانی هستند، از صدر عالم تا حالا، زمان رسول اللَّه هم بوده است و در زمان خودمان هم حزب رستاخیز را دیدید که مقصدشان معلوم بود. حزبهای الهی، آثارش این است که روح خداست؛ یعنی، کوشش آن این است که دعوت به خود نکند و دعوت به خدا بکند؛ دعوت به طبیعت نکند و دعوت به الوهیت و ملکوت بکند. و این علامتی است که انسان خودش می‏تواند بفهمد که کجا می‏رود؛ آیا طرف حزب خدایی و خدا می‏رود و جزء حزب اللَّه است یا طرف حزبهای دیگر؟ انسان می‏تواند تشخیص بدهد که چه کاره است. البته گاهی حجابها مانع می‏شود که انسان بفهمد چه کاره است. آنها که در این راه‏اند که راه را پیدا کنند، می‏توانند حجابها را پاره کنند و بیایند راه حزب اللَّه را، از باب اینکه‏ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ الْغالِبُونَ‏.[6] و حزبهای دیگر هم که فرضاً مدتی بمانند و دست و پا بزنند مغلوب‏اند.

و آن چیزی که لازم است برای همه افراد بشر، این است که توجه کنند که خودشان را در حزب خدا وارد کنند. انبیا هم برای همین آمدند؛ یعنی، اگر جنگ می‏کردند برای خدا بود و اگر صلح می‏کردند برای خدا و اگر دعوت می‏کردند برای خدا. و هیچ یک از انبیا را سراغ نداریم که گوشه‏گیری کرده باشد؛ چوپان است، عصایش را بر می‏دارد و راه می‏افتد برای نجات مردم و فرعون، ولی فرعون نتوانست نجات پیدا کند. و اسلام است که راه افتاد با همین فقیرها و با همین مردم که در نظر اشخاص دیگر مردم پایین بودند و اشکال به پیغمبر می‏کردند که با تو یک دسته اراذل و مردم پست هستند! و امروز تمام خوبیهایی که در دنیا هست و تمام آثار خیر، اثر دعوت انبیاست؛ یعنی، مردمی که دعوت انبیا را قبول کردند، آثار خیر گذاشتند و یک دسته هم که اعوجاج داشتند و آثار خیر گذاشتند، باز هم اینها از آثار انبیاست؛ برای اینکه آثار انبیا اسباب این شد تا آنها از خوف ملتها یک همچو کارهایی را انجام دهند و خودشان را به این راه بزنند و وارد بشوند که مقاصدشان را پیش ببرند، لکن این انحراف است و انسان باید از این انحرافها نجات پیدا کند.

و بدترین انحراف این است که انسان در ظاهر یک جوری نمایش دهد که واقعش بر خلاف اوست. این نفاق است و نفاق از بدترین خبرهایی است که در قرآن مجید آمده برای خود منافقین، بخصوص یک سوره آمده است، و برای غیر منافقین بالخصوص سوره نیست. البته برای کفار آمده که کفار منافقین هم هستند. بنا بر این، آن قدری که اسلام تکیه کرده است بر اینکه منافقین را از بین ببرد یا اصلاحشان کند، برای کفار این طور نیست. انسان می‏داند با آدم کافر چه بکند، اما با منافقین نمی‏داند چه کند. زمان پیغمبر هم همین طور بوده است. و در اسلام از منافقین بیشتر تکذیب شده است و منافق اوضح مصادیق کفر است...

آقایان در هر جا که هستند، در حزب یا در خارج حزب، باید کاری کنند که مردم را در صحنه نگه دارند. وقتی مردم با هم مجتمع شدند، آن وقت است که می‏توانند کاری انجام دهند و وقتی قطرات جمع شد سیل هم درست می‏شود. بنا بر این، ما باید دعوت بکنیم و دعوت ما به خود نباشد، دعوت به دنیا نباشد، دعوت به خدا باشد. وقتی دعوت به خدا شد و دنیا هم الهی شد، می‏شود آخرت و می‏شود ملکوت دنیا و فرقی ندارد ما بین اینجا و ملکوت و جبروت؛ همه‏اش جلوه‏ای است از خدا. آن چیزی که دنیا را بد می‏کند این است که انسان توجه کند به عالم پایین، در مقابل خدای تبارک و تعالی. و کسی که دنیا را دارد و خیرات و مبرات و زکات و خمس و همه اینها را می‏دهد، دنیایش بد نیست. و میزان، حجم نیست؛ میزان، آن وضعیت روحی هر کس است.

و مبدأ همه خطرها برای انسان خود آدم است، و مبدأ اصلاح هم از خود آدم باید شروع شود. و نمی‏شود که یک واعظی که خودش اصلاح نشده بتواند دیگران را اصلاح کند. و آن واعظی می‏تواند موعظه کند که در باطنش هم موعظه شده باشد. و همین طور هر کس که می‏خواهد صحبت کند باید توجه کند که چه می‏خواهد بگوید. آیا در این چیز رضای خدا هست؟ آیا دعوت به خودش هست یا دعوت به خدا؟ بعد هم که صحبت کرد، بنشیند که آیا این صحبت برای این بود یا برای آن. این راهی است برای سیر انسان به خدا که مراقبت کند از خودش و بعد از مراقبت، محاسبه نماید. این طور نیست که حزب بد باشد یا هر حزبی خوب باشد؛ میزان، ایده حزب است و اگر ایده چیز دیگری باشد این حزب شیطان است، هر اسمی هم داشته باشد. بنا بر این، ما باید کوشش کنیم که حزبمان را حزب اللَّه کنیم، خودمان را جزء حزب اللَّه قرار دهیم.» (صحیفه امام، ج‏17، ص: 191 ـ 194)