از استقبال تا استقرار امام خمینی

از استقبال تا استقرار امام خمینی

مهدی حاضری

ظاهرا در آخرین ساعات شب سی ام دیماه 1357 حاج سید احمد آقا، فرزند امام از پاریس به استاد مرتضی مطهری زنگ زده و می گوید: امام تصمیم به بازگشت به ایران گرفته اند و برای ایشان مکانی در تهران پیدا کنید. انصافا این تصمیم ایشان علی رغم همه توصیه هایی موکدی بود که از سوی دوستان و برخی از دشمنان برای تاخیر در ورود به ایران به ایشان شده بود انجام گرفت و در آن شرایط بسیار حساس و غیر قابل اطمینان، شجاعت و توکل بیش از حد تصوری لازم داشت که تنها در شخصیتی الهی همچون امام می توان یافت.

امام شرایط زیر را برای مکان استقرار خود تعیین فرموده بودند:

 1. در شمال شهر یا دور از مرکز نبوده و در یکی از نقاط مردمی تهران باشد.

2.  متعلق به شخص خاصی نبوده و جنبه عمومی داشته باشد.

3. نوع فعالیت ها و سوابق این مرکز با اهداف نهضت نزدیکی داشته باشد.

استاد مطهری همان  نیمه شب از برخی افراد دعوت می کند تا صبح زود برای مذاکره در باره امر مهمی در منزل ایشان حاضر شوند. اسدالله بادامچیان، شهید محمد صادق اسلامی، شهید کچویی، شهید حسن اجاره دار، شهید درخشان، شهید فضل الله محلاتی و آقای شفیق اولین افرادی هستند که در این جلسه شرکت می کنند. از آنجا همگی به منزل دکتر بهشتی می روند و با پیشنهاد و برنامه ریزی ایشان، کمیته استقبال تشکیل شده و اولین اطلاعیه این کمیته در تاریخ سوم بهمن صادر می شود.

با توصیه حضرت امام مقرر می شود نمایندگانی از همه اقشار و جریاناتی که در نهضت سهیم هستند در این کمیته حضور داشته باشند. لذا ترکیب اعضای کمیته بدین شرح تعیین می شود:

1. مرتضی مطهری رابط شورای انقلاب و کمیته

2. محمد مفتح و فضل الله محلاتی رابطین روحانیت مبارز و کمیته

3. هاشم صباغیان رابط نهضت آزادی و کمیته

4. اسدالله بادامچیان رابط هیئت های موتلفه با کمیته

5. کاظم سامی رابط حزب جاما با کمیته

6. حسین شاه حسینی رابط جبهه ملی با کمیته

7. علی اصغر تهرانچی رابط بازار با کمیته

8. علی دانش منفرد رابط انجمن اسلامی معلمان با کمیته

  این افراد در اولین مرحله به دنبال تهیه مکان تشکیل کمیته که بعدا همان محل استقرار امام هم بشود می گردند و چند مسجد و کانون مثل کانون توحید و حسینیه ارشاد و چند مدرسه مثل مدارس جامعه تعلیمات اسلامی، مدرسه دخترانه رفاه و مدرسه علوی برای این منظور در نظر گرفته می شود که در نهایت حضرت امام مدرسه  رفاه را انتخاب می کنند. این مدرسه واقع در خیابان ایران، در قلب تهران و نزدیک میدان بهارستان واقع شده بود و توسط  هاشمی رفسنجانی، دکتر بهشتی، دکتر باهنر و تعدادی از بازاریان طرفدار امام اداره می شد و مجاور مدرسه علوی هم بود که راهی به آن باز کردند.

ریاست کمیته با استاد مطهری است که با توجه به مشغله زیاد، همه مسئولیت را به معاون خودش،  آقای مهندس هاشم صباغیان واگذار می کند.

این کمیته واحدهای ده گانه به شرح ذیل تقسیم می شود:

1. واحد تبلیغات

2. واحد انتظامات

3. واحد تدارکات

4. واحد برنامه ریزی وتشریفات

5. واحد برنامه ریزی و انتظامات داخلی کمیته استقبال

6. واحد روابط عمومی و زیر مجموعه های آن

7. واحد اطلاعات و زیر مجموعه های آن

8. واحد درب ورودی و زیرمجموعه های آن

9. واحد شهرستان ها

10. واحد خبرنگاران

این کمیته قبل از ورود حضرت امام برای سه ماموریت برنامه ریزی و اقدام کرد:

1.  استعفای بختیار و انتصاب مجدد او به نخست وزیری از سوی امام.

2.  تحصن در دانشگاه تهران در اعتراض به بسته شدن فرودگاه.

4.  برگزاری تظاهرات برای باز کردن فرودگاه و بازگشت امام

 برنامه ریزی برای استقبال از امام در فرودگاه و مسیر حرکت ایشان و سخنرانی در بهشت زهرا از دیگر وظایف این کمیته بود که توانست به خوبی از عهده برآید.

 استقرار حضرت امام در مدرسه رفاه

امام پس از سخنرانی در بهشت زهرا ابتدا با آمبولانس و سپس با هلی کوپتر به بیمارستان هزار تختخوابی (امام خمینی)  منتقل شده و با اتومبیل پیکان آقای علی اکبر ناطق نوری  به منزل مهندس کشاورز داماد برادر خود، آیه الله مرتضی پسندیده می روند و ساعت ده شب همان روز در حالی که همه ایشان را گم کرده بودند به مدرسه رفاه وارد می شوند.

نیمه های شب استاد مطهری با تمهیدات قبلی  و با استعانت از آیه الله منتظری، حضرت امام را مجاب می کنند که در مدرسه علوی اسکان پیدا کنند و صبح روز سیزدهم بهمن قبل از ساعت هفت صبح درحالی که حضرت امام دست در دست آیه الله منتظری دارند با اتومبیل آقای ناطق نوری به مدرسه علوی منتقل می شوند. این موضوع که بدون هماهنگی با اعضای شورای انقلاب و مسئولین کمیته استقبال صورت می گیرد باعث قهر سه روزه آیه الله دکتر بهشتی و کناره گیری برخی از اعضا شده و آن کمیته استقبال که شکل گرفته بود عملا منحل می گردد و کمیته تدارکات اداره مدرسه علوی جایگزین آن می شود. از فعالیت های این کمیته در آن دوران می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. انتظامات مکان استقرار امام

2. تدارکات دیدارها و اسکان و مداوای ملاقات کنندگان شهرستانی

3. تنظیم دیدارهای عمومی و گروهها و دیدارهای اختصاصی

4. تدارک برنامه مراسم اعطای حکم نخست وزیری مهندس بازرگان

5. اقدامات برای خنثی کردن حکومت نظامی

6. جمع آوری اسلحه  پس از سقوط پادگان ها و پایگاهها

7. اسکان و نگهداری سران رژیم سابق پس از دستگیری