شرح حال و فرازهایی از زندگی امام خمینی به قلم ایشان

شرح حال و فرازهایی از زندگی امام خمینی به قلم ایشان

‏‏‏‏بسمه تعالی‏

‏‏     به حسب شناسنامۀ شمارۀ 2744 تولد 1279 شمسی در خمین. اما در واقع 20‏‎ ‎‏جمادی الثانی 1320 هجری قمری، تاریخ قطعی تولد 20 جمادی الثانی مطابق اول مهر‏‎ ‎‏1281 شمسی است. ‏

‏‏     نام خانوادگی: مصطفوی‏

‏‏     پدر: آقا مصطفی‏

‏‏     مادر: خانم هاجر ـ دختر مرحوم آقا میرزا احمد مجتهد خوانساری الاصل و خمینی‏‎ ‎‏المسکن. صدور در گلپایگان به وسیلۀ صفری نژاد رئیس ادارۀ آمار ثبت گلپایگان.‏

‏‏     در خمین در مکتبخانۀ مرحوم ملاّ ابوالقاسم تحصیل شروع و نزد مرحوم آقا شیخ‏‎ ‎‏جعفر و مرحوم میرزا محمد (افتخارالعلما) درسهای ابتدایی، سپس در خلال آن نزد‏‎ ‎‏مرحوم حاج میرزا محمدمهدی (دایی) مقدمات شروع و نزد مرحوم آقای نجفی خمینی‏‎ ‎‏منطق شروع و نزد حضرتعالی ‏‎[1]‎‏ظاهراً «سیوطی»‏‎[2]‎‏ و «شرح باب حادی عشر»‏‎[3]‎‏ و منطق‏‎ ‎‏و مسلماً در «مُطَوّل»‏‎[4]‎‏ مقداری.‏

‏‏    ‏‏در اراک که سنۀ 1339 قمری برای تحصیل رفتم نزد مرحوم آقا شیخ محمدعلی‎‏بروجردی «مطوّل» و نزد مرحوم آقا شیخ محمدگلپایگانی «منطق» و نزد مرحوم آقا‏‎ ‎‏عباس اراکی «شرح لمعه»‏‎[5]‎‏ پس از هجرت به قم به دنبال هجرت مرحوم آیت الله حاج‏‎ ‎‏شیخ عبدالکریم ـ رحمة الله علیه ـ ظاهراً هجرت ایشان رجب 1340 قمری بود، هجرت‏‎ ‎‏آیت الله حائری به قم، رجب 1340 و نوروز 1300 شمسی است ـ تتمۀ «مطوّل» را نزد‏‎ ‎‏مرحوم ادیب تهرانی موسوم به آقا میرزا محمدعلی و «سطوح»‏‎[6]‎‏ را نزد مرحوم آقای‏‎ ‎‏حاج سید محمدتقی خوانساری مقداری یا بیشتر نزد مرحوم آقا میرزا سیدعلی یثربی‏‎ ‎‏کاشانی تا آخر «سطوح» و با ایشان به درس خارج مرحوم آیت الله حائری حاج شیخ‏‎ ‎‏عبدالکریم می رفتیم و عمده تحصیلات خارج نزد ایشان بوده است و فلسفه را مرحوم‏‎ ‎‏حاج سید ابوالحسن قزوینی و ریاضیات، «هیئت»،‏‎[7]‎‏ حساب نزد ایشان و مرحوم آقا‏‎ ‎‏میرزا علی اکبر یزدی‏‎[8]‎‏ و عمده استفاده در علوم معنوی و عرفانی نزد مرحوم آقای‏‎ ‎‏آقامیرزا محمدعلی شاه آبادی بوده است.‏

‏‏     پس از وفات مرحوم آقای حائری با عده ای از رفقا بحث داشتیم تا آنکه مرحوم‏‎ ‎‏آقای بروجردی ـ رحمه الله ـ به قم آمدند برای ترویج ایشان به درس ایشان رفتم و‏‎ ‎‏استفاده هم نمودم و از مدتها قبل از آمدن آقای بروجردی عمده اشتغال به تدریس‏‎ ‎‏«معقول»‏‎[9]‎‏ و «عرفان» و سطوح عالیۀ اصول و فقه بود. پس از آمدن ایشان به تقاضای‏‎ ‎‏آقایان مثل مرحوم آقای مطهری به تدریس خارج فقه مشغول شدم و از علوم عقلیه باز‏‎ ‎‏ماندم و این اشتغال در طول اقامت قم و مدت اقامت نجف مستدام بود، و پس از انتقال به‏ ‎‏پاریس از همه محروم و به امور دیگر اشتغال داشتم که تاکنون ادامه دارد.‏

‏‏     نام عیال اینجانب خدیجه ثقفی معروف به «قُدس ایران» متولد 1292 شمسی، صبیۀ‏‎ ‎‏حضرت آقای حاج میرزا محمد ثقفی تهرانی. تاریخ ازدواج 1308، فرزند اول:‏‎ ‎‏مصطفی، متولد 1309 شمسی، سه دختر در قید حیات با یک پسر: احمد متولد 1324،‏‎ ‎‏دختران به ترتیب سن: صدیقه، فریده، فهیمه، سعیده و بعد از احمد: لطیفه، آخرین فرزند‏‎ ‎‏در حیاتِ احمد.‏

    ـ آقای سید مرتضی پسندیده، برادر بزرگ امام خمینی.

    ـ از کتب درسی حوزه های علمیه در ادبیات عرب علم نحو، این کتاب شرحی است از جلال الدین سیوطی بر الفیۀ ابن مالک.

    ـ از کتب درسی حوزه های علمیه در علم کلام و اعتقادات دینی، این کتاب شرحی است از فاضل مقداد بر بخشی از یک کتاب علامه حِلّی.

    ـ کتابی است معروف در علم معانی و بیان فنون مربوط به بلاغت کلام؛ خلاصۀ این کتاب به نام «مختصرالمعانی» یا «مختصر» نیز معروف است و هر دواز تألیفات سعدالدین تفتازانی است.

    ـ کتابی است مشهور که مشتمل بر یک دوره فقه امامیّه است و متن آن اثر شهید اول بوده که توسط شهید ثانی بر آن شرح نوشته شده است و به «شرح لمعه» مشهور گردیده است.

    ـ تحصیلات حوزه ای به سه مقطع: مقدماتی، سطح و عالی یا خارج تقسیم می شود و منظور از خواندن سطوح، قرائت کتابهای قوانین، رسائل، مکاسب و کفایة الاصول نزد اساتید فن است.

    ـ علم «هیئت» یا نجوم از جمله دروس متداول در حوزه های علمیۀ قم بوده است.

    ـ آقای علی اکبر حِکَمی یزدی، از شاگردان مبرّز آقای علی مدرس تهرانی در فلسفه که خود از فیلسوفان بزرگ بوده و  در سال 1343 ه . ق. در قم درگذشته است.

    ـ مراد از معقول، دانش فلسفه است که امام خمینی سالها به تدریس شرح منظومه و اسفار دو متن مهم درسی فلسفه در حوزۀ قم اشتغال داشته اند.