هیئت قدیمه ممتحنین سطح حوزه قم

روح الله صباغی

زمان: 1310ش؟

مکان:  قم

موضوع: هیئت قدیمه ممتحنین سطح حوزه قم؟ (شرح از داخل عکس)

اشخاص در عکس: 1. طهرانی، سید ابوالحسن؛ 2. ولائی زنجانی، سید محمد (دایی سید موسی شبیری زنجانی)؛ 3. امام خمینی؛ 4. طهرانی، سید علینقی؛ 5. لواسانی، سید احمد؛ 6. سید محمد لواسانی (کودک – فرزند سید احمد لواسانی)؛ 7. لواسانی، سید محمدصادق؛ 8. مهدی طهرانی (کودک - فرزند شیخ عباس طهرانی)؛ 9. طهرانی، شیخ عبّاس؛ 10. ادیب طهرانی، میرزا محمّدعلی؛ 11. زنجانی، حاج سیّد احمد؛ 12. آل آقا طهرانی، عبدالل‍ه؛ 13. فقیهی رشتی، شیخ عبدالحسین؛ 14. شبیری زنجانی، سیّد موسی (کودک – فرزند سید احمد زنجانی).

شرح عکس

طرح «متحدالشکل نمودن البسه» در دهم دی ۱۳۰۷ش به تصویب مجلس شورای ملی رسید. هم‌زمان با اجرای این قانون، دولت تلاش می‌کرد طرح «استفاده از عمامه و مستلزم داشتن تصدیق دولتی» را پیاده کند. روحانیونی که تصدیق طلبگی نداشتند، الزاماً بایستی به لباس متحدالشکل در می‌آمدند. بدین ترتیب حکومت به شدت به کنترل و نظارت خود در امر امتحانات و صدور تصدیق طلبگی حوزه افزود.

امتحاناتی که از طرف وزارت معارف، جهت طلاب قم برگزار می‌شد، به دستور آیت‌ﷲ حائری تعطیل گردید. حاج شیخ خیلی صریح اعلام کرد که وزارت معارف به هیچ وجه حق دخالت در وظایف او را ندارد و اگر لازم بدانند خود به طلاب برنامه می‌دهد و از آنها امتحان خواهد گرفت. سرانجام نیز پس از مذاکرات متعدد و تأمین نظرات حاج شیخ، ایشان با برگزاری امتحانات موافقت کرد.

آیت‌ﷲ حائری در هنگام برگزاری امتحانات طلاب، به منظور جلوگیری از دخالت دولت و در نتیجه خلع لباس نمودن روحانیون، به بهانه عدم موفقیت در امتحانات، به فضلای حوزه از جمله آیات عظام: حجت، صدر، خوانساری، امام خمینی، محمد باقر قزوینی، مرعشی نجفی،‌ گلپایگانی و تعداد دیگری از مدرسان حوزه، مأموریت دادند که امتحانات را تحت نظر خود گرفته و به طلاب کمک کنند. (مجله حوزه، شماره ۶۲، ص ۴۵)

از سال 1307ش هر سال در هر حوزه ای که طلبه داشته باشد، از طرف وزارت معارف امتحان برگزار و به گواهی «هیئت ممتحنه» به شاگردان، گواهینامه مراتب تحصیلی داده می‌شد. (آینه دانشوران، ص 46)