پانزدهم آبان

امروز با امام: پانزدهم آبان

 تدوین: محمد رجائی نژاد

ـ نامۀ محترمانۀ امام خمینی به محمدرضا پهلوی در اعتراض به عملکرد اسداللَّه علم (1341)

«بسم اللَّه الرحمن الرحیم‏

حضور مبارک اعلیحضرت همایونی‏

تلگراف مبنی بر آنکه اعلیحضرت بیش از هر کس در حفظ شعائر مذهبی کوشا هستند، و تلگراف این جانب را برای دولت ارسال داشتند، و توفیق این جانب را در ترویج مقررات اسلامی و هدایت عوام خواستار شدند، موجب تشکر گردید. البته ملت مسلمان ایران از اعلیحضرت همین انتظار را دارند. فرموده اعلیحضرت موافق است با آنچه از پیغمبر اسلام- صلی اللَّه علیه و آله- به ما رسیده:

إذا ظهرت البدع فی امتی فلیظهر العالم علمه؛ فمن لم یفعل. فعلیه لعنة الله‏[1].

البته شغل روحانی، ارشاد و هدایت ملت است.

مع الأسف با آنکه به آقای اسد اللَّه عَلم در این بدعتی که می‏خواهد در اسلام بگذارد تنبه دادم و مفاسدش را گوشزد کردم، ایشان نه به امر خداوند قاهر گردن نهادند و نه به قانون اساسی و قانون مجلس اعتنا نمودند، و نه امر ملوکانه را اطاعت کردند، و نه به نصیحت علمای اسلام توجه نمودند؛ و نه به خواست ملت مسلمان- که طومارها و تلگرافات و مکاتیب‏[2] بسیار آنها از اقطار کشور نزد این جانب و علمای اعلام قم و تهران موجود است- وقعی گذاشتند، و نه به اجتماعات انبوه قم و تهران و سایر شهرستانها و رشاد مفید خطبای اسلام احترامی قائل شدند.

آقای عَلم از نشر افکار عمومی در مطبوعات و انعکاس تلگرافات مسلمین و اظهار تظلم آنها به اعلیحضرت و علمای ملت جلوگیری کرده و می‏کند؛ و بر خلاف قانون اساسی مطبوعات کشور را مختنق کرده؛ و به وسیله مأمورین در اطراف مملکت، ملت مسلمان را که می‏خواهند عرض حال خود را به اعلیحضرت و علمای ملت برسانند ارعاب و تهدید می‏کند. آقای عَلم تخلف خود را از قانون اسلام و قانون اساسی اعلام و برملا نموده. آقای اسد اللَّه عَلم گمان کرده با تبدیل کردن قسم به قرآن مجید به «کتاب آسمانی» ممکن است قرآن کریم را از رسمیت انداخت؛ و اوستا و انجیل و بعض کتب ضاله را قرین آن یا به جای آن قرار داد. این شخص تخلف از قانون اساسی را به بهانه الزامات بین المللی شعار خود دانسته؛ با آنکه الزامات بین المللی مربوط به مذهب و قانون اساسی نیست. تشبث به الزامات بین المللی برای سرکوبی قرآن کریم و اسلام و قانون اساسی و ملت، جرم بزرگ و «ذَنْبِ لا یُغْفَر»[3] است.

این جانب، به حکم خیرخواهی برای ملت اسلام، اعلیحضرت را متوجه می‏کنم به اینکه اطمینان نفرمایید به عناصری که با چاپلوسی و اظهار چاکری و خانه‏زادی می‏خواهند تمام کارهای خلاف دین و قانون را کرده و به اعلیحضرت نسبت دهند و قانون اساسی را که ضامن اساسی ملیت و سلطنت است، با تصویبنامه‏های خائنانه و غلط از اعتبار بیندازند تا نقشه‏های شوم دشمنان اسلام و ملت را عملی کنند. انتظار ملت مسلمان آن است که با امر اکیدْ، آقای عَلم را ملزم فرمایید از قانون اسلام و قانون اساسی تبعیت کند، و از جسارتی که به ساحت مقدس قرآن کریم نموده، استغفار نماید و الّا ناگزیرم در نامه سرگشاده به اعلیحضرت مطالب دیگری را تذکر دهم. از خداوند تعالی استقلال ممالک اسلامی و حفظ آنها را از آشوب و انقلاب مسألت می‏نمایم. روح اللَّه الموسوی الخمینی‏» (صحیفه امام، ج‏1، ص: 88 ـ 89)

ـ تلگراف به اسداللَّه عَلَم؛ تصویب لایحه انجمن‏های ایالتی (1341)

«اگر گمان کردید می‏شود با زور چند روزه قرآن کریم را در عرض «اوستا» ی زرتشت، «انجیل» و بعض کتب ضاله قرار داد، و به خیال از رسمیت انداختن قرآن کریم، تنها کتاب بزرگ آسمانی چند صد میلیون مسْلم جهان، افتاده‏اید و کهنه‏پرستی را می‏خواهید تجدید کنید، بسیار در اشتباه هستید. اگر گمان کردید با تصویبنامه غلط و مخالف قانون اساسی می‏شود پایه‏های قانون اساسی را که ضامن ملیت و استقلال مملکت است، سست کرد و راه را برای دشمنان خائن به اسلام و ایران باز کرد، بسیار در خطا هستید.

این جانب مجدداً به شما نصیحت می‏کنم که به اطاعت خداوند متعال و قانون اساسی گردن نهید، و از عواقب وخیمه تخلف از قرآن و احکام علمای ملت و زعمای مسلمین و تخلف از قانون بترسید؛ و بدون موجب، مملکت را به خطر نیندازید؛ و الّا علمای اسلام درباره شما از اظهار عقیده خودداری نخواهند کرد. (صحیفه امام، ج‏1، ص: 90)

ـ نامه تشکر به آقای علی معصومی همدانی؛ ورود به نجف (1344)

‏«خدمت ذی شرافت جناب مستطاب آیت اللَّه آقای آخوند- دامت برکاته‏

به عرض عالی می‏رساند، تلگراف شریف، که استفسار از حال حقیر فرموده بودید، موجب تشکر گردید. و چون اطلاع رسید که تلگرافات حقیر را نمی‏رسانند- چنانچه نوعاً تلگرافات ایران را به این جانب نرسانده‏اند- لذا از جواب تلگرافی خودداری شد. حال حقیر بحمد اللَّه و له الشکر خوب و امید است خدای متعال از این به بعد هم خیر مقرر فرماید. ادامه فیوضات حضرت عالی را خواستار و ملتمس دعای خیر هستم.» (صحیفه امام، ج‏2، ص: 10)

 ـ تلگراف تشکر به آیت‌الله محمود طباطبایی؛ ورود به نجف (1344)

«قم- حضرت آیت اللَّه آقای حاجی آقا محمود طباطبایی- دامت برکاته‏زور و شمشیر

از الطاف کریمه متشکرم. عظمت اسلام و مسلمین را از خداوند تعالی خواستارم. خمینی‏.» (صحیفه امام، ج‏2، ص: 11)

ـ مصاحبه با تلویزیون «سی. بی. اس» امریکا، درباره سخنرانی شاه و تغییر دولت (1357)

مصاحبه‏کننده: خبرنگار تلویزیون «سی. بی. اس» امریکا

سؤال: [واکنش حضرت عالی درباره آخرین مسئله‏ای که اتفاق افتاده- تغییر دولت و سخنرانی شاه- چیست؟]

جواب: تغییر دولتها تأثیری در نهضت عمومی مردم ایران ندارد. دولتها، چه دولت نظامی باشند و چه دولتهای دیگر، نمی‏توانند مسائل را حل کنند؛ یعنی قیامی که از مردم صادر شده، این قیام را بشکنند. حرفهای شاه هم حرفهایی است که دیگر ملت از او نمی‏پذیرند. این مطالبی که حالا گفته و تعهدی که داده است، آغاز سلطنتش هم این تعهد را داد و قسم خورد؛ تعهد را داد و خلاف کرد. اکنون دیگر این تعهدات اثری ندارد. ایشان بدون اینکه خودشان را خیلی زحمت دهند، باید بروند تا ملت خودش تکلیف کشور را تعیین کند.[4].

[چگونه می‏خواهید شاه را برکنار کنید؟ با قیام مسلحانه یا با قرار دادن ارتش در کنار مردم؟ چگونه؟]

- ما امیدواریم احتیاجی به قیام مسلحانه نیفتد و با همین اعتصابات و تظاهرات و اظهار انزجار ملت، مسائل حل شود. و امید این را داریم ارتش هم که از خود این ملت است و ملت برادر اوست، پشت به ملت نکند و در کنار ملت قرار گیرد. لکن اگر این شکل مبارزات ملت مفید واقع نشد و لازم آمد یک طور دیگر عمل شود، ممکن است ما تجدید نظر کنیم.

[شما با شاه چه خواهید کرد؟ آیا قبول دارید که نفی بلد شود یا باید محاکمه گردد؟]

- اگر شاه فرار کند که دست ما به او نمی‏رسد؛ ولی اگر او را دستگیر کنیم بر حسب قوانین و احکام حکومت اسلامی رفتار خواهیم کرد. اگر چنانچه مرتکب قتل شده باید او را قصاص کنند و اگر امر به قتل کرده حبس ابد خواهد شد. و علی ای حال، حکومت وی باید از بین برود و خودش هم به واسطه خیانتها و جنایتهایی که کرده است باید محاکمه شود.

[دولت پیشنهادی شما چگونه خواهد بود و چه کسی آن را اداره خواهد کرد؟]

- راجع به چگونگی دولت و رژیم، پیشنهاد ما جمهوری اسلامی است و چون ملت، ملت مُسْلم است و ما را هم خدمتگزار خود می‏داند، از این جهت حدس می‏زنیم به پیشنهاد ما رأی دهد. ما از طریق رفراندم با ملت، یک جمهوری اسلامی تشکیل می‏دهیم. و اما شخص؛ این تابع آرای مردم است و الآن شخص معینی در نظر نیست.

[رابطه یک دولت اسلامی و دولت امریکا در آینده چگونه خواهد بود؟]

- باید ببینیم امریکا خودش در آینده چه نقشی دارد. اگر امریکا بخواهد همان طور که حالا با ملت ایران معامله می‏کند با ما رفتار کند، نقش ما با او خصمانه است. و اگر چنانچه امریکا به دولت ایران احترام بگذارد، ما هم با همان احترام متقابل عمل می‏کنیم و با او به طور عادلانه، که نه به او ظلم کنیم و نه به ما ظلم کند، رفتار خواهیم کرد و اشکالی پیش نمی‏آید.» (صحیفه امام، ج‏4، ص: 331 ـ 332)

ـ مصاحبه با روزنامه یونانی توویما درباره پیروزی ایران، سرمشق ملتهای ستمدیده (1357)

سؤال: [ملت بزرگ ایران در مبارزه نهایی برای رهایی از چنگال سلسله پهلوی و ساختمان آینده‏ای نوین گام نهاده است. آیا اعتقاد دارید که این مبارزه اکنون به پیروزی نزدیک می‏شود؟ در این صورت اعتقاد شما مبتنی بر چه واقعیتهایی است؟]

جواب: بله، ما اعتقاد داریم که مبارزه ملت ما به پیروزی نزدیک است. امروز شاه و نظام سلطنتی بیش از هر زمان دیگری متزلزل است. شاه برای حفظ خود یا سلطنت خاندانش حاضر به همه گونه عقب‏نشینی شده است اما ملت ما طی تظاهرات مداوم چند میلیون نفری و دادن هزارها تلفات، مخالفت قاطع خود را با نظام کنونی اعلام کرده است. ملت ما قیام کرده است و ملت پیروز است.

[به نظر شما دخالتهای خارجی که هدفشان سلب آزادی و استقلال می‏باشد کدام است؟]

- سیاستهای خارجی امریکا، انگلیس، روسیه، چین و سایرین از رژیم فاسد شاه و جنایتهای او پشتیبانی می‏کنند، اقتصاد ما را بر هم زده‏اند، ارتش ما را وابسته کرده‏اند، فرهنگ ما را آلوده ساخته‏اند. اما ملت ما با قیام خود به دخالتهای این اجانب پایان خواهد داد.

[مقام و موضع مرحله جدید مبارزات خلق ایران را نسبت به مبارزات زمان حکومت دکتر مصدق چگونه می‏بینید؟]

- مبارزات کنونی ایران یک حرکت کاملًا اسلامی و در جهت تغییر کامل نظام شاهنشاهی و استقرار حکومت جمهوری اسلامی است.

[اثرات آینده پیروزی خلق ایران در سرنوشت خاورمیانه چه خواهد بود؟]

- پیروزی ملت مسلمان ایران بدون شک سرمشق خوبی برای سایر ملل ستمدیده جهان، خصوصاً ملتهای خاورمیانه خواهد بود که چگونه یک ملتی با اتکا به ایدئولوژی انقلابی اسلامی بر قدرتهای عظیم فایق می‏آید.» (صحیفه امام، ج‏4، ص: 333)

ـ مصاحبه با مجله المستقبل درباره اوضاع ایران و رژیم شاه (1357)

سؤال: [اوضاع کنونی ایران را چگونه ارزیابی می‏فرمایید؟]

جواب: رژیم فاسد شاه با اجرای سیاستهای غلط و ویرانگر خود باعث ورشکستگی مملکت شده است. با اعمال زور و شکنجه و اعمال خلاف انسانی هزاران نفر را از بین برده است، اما مردم ما علی رغم همه این فشارها علیه شاه و خاندان او قیام کرده‏اند و نهضت عظیم اسلامی مردم ما تا سرنگونی رژیم سلطنتی ادامه خواهد یافت.

[شما تصریح فرموده‏اید که راغب ایجاد حکومت اسلامی هستید، همانند حکومتی که در ایام علی- رضی اللَّه عنه- وجود داشت. آیا معنی آن این است که به هنگام سقوط خاندان پهلوی، حکومت خلافت اسلامی را برپا خواهید داشت؟]

- حکومت «جمهوری اسلامی» مورد نظر ما از رویه پیامبر اکرم (ص) و امام علی- علیه السلام- الهام خواهد گرفت و متکی به آرای عمومی ملت خواهد بود و شکل حکومت با مراجعه به آرای ملت تعیین خواهد گردید.

[از سال 1963، شاه شما را متهم می‏کند که در مقابل گامهای اصلاحی وی ایستاده‏اید. نخست از انقلاب سفید تا برسد به آنچه او اعطای آزادی (لیبرالیسم) نامیده است. ردّ شما بر این اتهامات چیست؟ برنامه سیاسی و اصلاحی‏ای که شما بدان فرا می‏خوانید و یا وقتی به حکومت رسیدید، به اجرا درخواهیدآورد چیست؟]

- هدف شاه از انقلاب ادعایی‏اش وابسته کردن هر چه بیشتر کشور به امریکا بود. و در زمینه اصلاحات ارضی، آمار واردات سالیانه مواد غذایی این مطلب را به خوبی نشان می‏دهد و در روستاها نیز فقر دهقانان به حدی رسید که دسته دسته به طرف شهرها هجوم بردند تا با زندگی در زاغه‏های اطراف شهر و دستمزد ناچیز کارخانه‏ها سدّ جوع کنند. فلذا برنامه ما این است که کشاورزی کشور با تأمین شرایط زندگی دهقانان هم سطح سایر مردم کشور، به حدی رسد که کلیه نیازهای داخلی را برآورده سازد، و صنایع مونتاژ استعماری را که نتیجه آن حد اقل سطح زندگی کارگر و افزایش درآمدهای افسانه‏ای افرادی معدود شد، به صنایع مستقل و مطابق نیازهای جامعه تبدیل نماید، و در زمینه منابع زیرزمینی مطابق مصالح و نیازهای داخلی با رعایت مصالح بشری در سطح جهانی از آنها استفاده شود.

[در گذشته به افسران و سربازان ارتش ایران، نداهایی در مورد عدم اجرای اوامر شاه داشته‏اید، و تا کنون موضع ارتش در میان کلیه طرفهای سیاسی در ایران، نامعلوم است. آیا شما هنوز انتظار موضعی از ارتش دارید؟ چه موضعی؟ و چگونه؟]

- نیروهای نظامی از همین مردم هستند و ما امیدواریم که آنها هر چه زودتر به خود آیند و به صفوف مبارزه ملت بپیوندند. ولی آنچه مسلّم است شاه نمی‏تواند تنها با اتکای به ارتش به حکومت خود ادامه دهد.

[در صورت وقوع یک حرکت کودتای نظامی بر ضد شاه، موضع شما چه خواهد بود؟ برای حرکت ارتش دو فرض متصور است: 1- در کنار جنبش توده‏های مخالف. 2- امکان دارد شکل دیکتاتوری به خود بگیرد، همان گونه که در شیلی رخ داد. بنا بر این چه راهی است که شما را قادر می‏سازد مانع از شکل دیکتاتوری آن شوید؟]

- بن بست کنونی رژیم، نتیجه دیکتاتوری شاه و برنامه‏های استعماری او متکی به ارتش و سازمانهای پلیسی است و کودتای نظامی که قهراً به دست اجانب انجام می‏شود، چیزی جز ادامه وضع کنونی نیست. فلذا هیچ مشکلی را حل نمی‏کند و تا حکومتی به دست خود مردم سرکار نیاید مبارزه آنان ادامه خواهد داشت.

[اتصال رئیس جمهوری امریکا، کارتر، با شاه و کمک وی به شاه، روز «جمعه سیاه»[5] عامل مهمی بود که شاه مجدداً به قدرت خود اطمینان یابد. شما معتقدید تا چه وقت ایالات متحده امریکا شاه و رژیم او را در حمایت خواهد داشت؟]

- حمایت کارتر از شاه، اوضاع را مشکلتر می‏کند و بر شدت مبارزات ملت ایران می‏افزاید، و او باید هر چه زودتر بفهمد که حمایت از شاه نه به نفع ملت ایران است و در نتیجه، نه به نفع مردم امریکا.

[در وقتی که درها برای امکان مذاکره باز شد، چه زمینه‏ای برای مذاکره با ایالات متحده امریکا دارید؟ و حدود این مذاکره چیست؟]

- ملت ایران با دولت ایالات متحده یا هر دولت دیگری که از شاه و جنایات او حمایت می‏کند تا زمانی که آزادی و استقلال کشور تأمین نشده باشد گفتگو نخواهد کرد.

[در گذشته تصریح فرمودید، وقتی که تظاهرات کنونی در ایران به اسقاط شاه منجر نگردد، شما مردم را به جنبش مردمی مسلحانه فرا خواهید خواند. اعتقاد دارید که چه وقت زمان اعلان جنبش مسلحانه فرا خواهد رسید؟]

- ما هنوز امیدواریم که مبارزات ملت ایران با شیوه‏ای که فعلًا تعقیب می‏شود به سرنگونی رژیم شاه بینجامد.

[در این اواخر، عده‏ای از شخصیتهای مخالفین در ایران را استقبال کرده‏اید، و در بین آنان دکتر سنجابی نیز بوده است‏[6]. و گفته شده کسانی را که شما با آنان گفتگو کرده‏اید. با رأی شما مبنی بر ضرورت سرنگونی شاه و خانواده‏اش موافقت کرده‏اند. آیا این اتحاد نظر مقدمه تشکیل یک جبهه مشترک برای مخالفین به حساب می‏آید؟ و آیا می‏پذیرید دسته‏های مارکسیستی از مخالفین در هنگام ایجاد این جبهه بدان بپیوندند؟]

- جنبش اسلامی کنونی ملت ایران، همه جامعه را در برگرفته و به همین صورت هم به پیش می‏رود. و متذکر می‏شوم که ما با هیچ جبهه و دسته‏ای رابطه نداشته و نداریم و هر کس و یا هر گروهی که مسائل ما را نپذیرد او را نمی‏پذیریم.

[گفته می‏شود با اصرار شما مبنی بر سقوط خانواده پهلوی، قهرآمیزی اغتشاشات مردمی ایران از حدود درگیری سیاسی تجاوز خواهد کرد. و اینکه قهرآمیزی مزبور در حقیقت مبارزاتی است از اکثریت مردم بر ضد اقلیتهای مذهبی. صحت این گفتارها در چه حدی است؟]

- جنبش کنونی ملت مسلمان ایران با هدفهای سه‏گانه‏ای که اعلام شده است، همه افراد جامعه را در برگرفته و هر کس یا هر گروهی که این هدفهای سه‏گانه را تأیید و تعقیب کند حقوق حقه او محفوظ خواهد بود.

[روابط خود را با همسایه‏های عرب ایران چگونه می‏بینید؟]

- جهت نهضت اسلامی ما بر ضد رژیم شاه است و هر گروه و دسته‏ای هم که با این رژیم همکاری کند و آنها را استعانت نماید مورد مخالفت و نفرت مردم قرار می‏گیرد. علایق ما با ملتهای همسایه و مسلمان عرب دارای ویژگیهای خاص اسلامی است، لذا ما خواستار نزدیکی هر چه بیشتر این ملتها با هم هستیم. این استعمار و دست اجانب است که میان این مسلمانان اختلاف انداخته و می‏اندازد.

[ناپدید شدن امام موسی صدر، فکر هموطنان لبنانی را اشغال کرده است. آیا در خصوص آن تماسهایی برقرار کرده‏اید؟ و نتیجه تماسها چه بوده است؟]

- در خصوص وضعیت حجت الاسلام آقای سید موسی صدر که مورد علاقه بسیاری از مسلمین است اقداماتی کرده‏ایم و متأسفانه تا کنون به نتیجه نرسیده‏ایم.

[در خلال اقامت خود در فرانسه، آیا تماسهایی بین شما و حکومت فرانسه حاصل شده است؟]

- خیر.

[گفته شده شما بر اثر ارزیابی اوضاع در لبنان، بر پیشنهاد اقامتتان در لبنان موافقت نکرده‏اید. آیا جایی برای خود، خارج از فرانسه برگزیده‏اید؟ و کجا؟]

- اقامت من در فرانسه موقتی است.» (صحیفه امام، ج‏4، ص: 334 ـ 337)

ـ مصاحبه با تلویزیون آلمان درباره سقوط رژیم شاه و سیاست خارجی (1357)

سؤال: [شاه ایران حکومت نظامی تشکیل داده است‏[7]؛ نظر یا عکس العمل شما چیست؟]

جواب: با این حکومت نظامی، مردم همان رفتار را می‏کنند که با حکومتهای نظامی دیگر کردند. و این دست‏وپا کردنها در ایران دیگر هیچ رنگی ندارد، و فایده‏ای برای شاه ندارد. شاه باید برود و چاره‏ای جز این نیست.

[آیا حضرت عالی سلطنت مشروطه را قانونی قبول خواهید کرد و اگر شاه استعفا بدهد و فرزندش جای او بنشیند مورد قبول شما خواهد بود؟]

- هر گز سلطنت مشروطه مورد قبول ما و ملت نخواهد بود، بلکه رژیم سلطنتی باید از بین برود؛ و این سلسله هم بخصوص مورد تنفر این ملت است و باید از بین برود و مردم خودشان رژیمی را انتخاب کنند.

[موضع و روابط حضرت عالی، پس از اینکه حکومت اسلامی در ایران به قدرت برسد، در رابطه با کشورهای بزرگ دنیا، ابرقدرتها و کشورهای شرق و غرب و سایر کشورها چگونه خواهد بود؟]

- تمام کشورها اگر احترام ما را حفظ کنند ما هم احترام متقابل را حفظ خواهیم کرد، و اگر کشورها و دولتها بخواهند به ما تحمیلی بکنند از آنها قبول نخواهیم کرد. نه ظلم به دیگران می‏کنیم و نه زیر بار ظلم دیگران می‏رویم.

[راجع به مسلمانانی که در روسیه هستند؛ آیا مورد نظر شما هستند و کمکی بدیشان برای رهایی شان می‏توان کرد؟]

- آنها برادران ما هستند. ما با تمام مسلمانان برادر هستیم و این یک اصل اسلامی است که هر مسلمانی باید به مسلمان دیگر کمک کند.» (صحیفه امام، ج‏4، ص: 338)

ـ سخنرانی در جمع ایرانیان مقیم خارج درباره فریبکاری شاه برای بقای خویش (1357)

«باز شاه به دو وسیله برای نجات خودش متوسل شد. یکی به وسیله فریب، یکی به وسیله سرنیزه... حالا این اشتباهاتی که کرده است چطور جبران شده است؟ می‏شود؟ ده سال عمر یک انسان را، نه یک انسان، آن قدر انسان را، ده سال در حبس، در یک محفظه با آن وضع، با آن شکنجه‏ها، با آن اذیتها، با آن اهانتها، ده سال، پانزده سال- یک قدر کمتر یک قدر بیشتر- عمر اینها را تلف کرده، اینها جبرانش چیست؟...

کسی خیال کند که این راه حل است، حکومت نظامی راه حل است، یا دنبال این- مثلًا- امریکا خیال بکند به اینکه کودتای نظامی می‏شود، کودتای نظامی می‏شود و این رژیم را می‏برد و نظامی را می‏آورد، مگر می‏شود؟ یعنی در مردم مگر تأثیر دارد این؟...» (صحیفه امام، ج‏4، ص: 339 ـ 348)