خدمت ماندگار آیه الله فقیه ایمانی به آرمان حضرت امام

خدمت ماندگار آیه الله فقیه ایمانی به آرمان حضرت امام

مهدی حاضری

آیت الله سید کمال فقیه ایمانی، عالم برجسته و خدوم اصفهانی که به حاج آقا کمال مشهور بوده و همگان وی را به این نام می شناختند، ایشان عصر روز جمعه 29 مرداد 1400 دار فانی را وداع گفت.

از خدمات علمی بسیار مهم و ماندگار آن مرحوم تالیف تفسیری بنام "نور القرآن فی تفسیر القرآن" در بیست جلد به زبان انگلیسی است که به صورت گسترده در اقصی نقاط جهان توزیع شده است. آنگونه که از ایشان نقل شده است، این تفسیر را به توصیه حضرت امام خمینی تالیف کرده است. وی می گوید:

یکبار که خدمت حضرت امام رفته بودم ایشان به من فرمودند: آقای فقیه! علمای بزرگوار گذشته شاید غفلت کردند یا توجه خاصی نبوده که تفسیر قرآن به زبان انگلیسی و روسی بنویسند، ترجمه بعضا داریم اما تفسیر نداریم، خواهش می‌کنم شما همه کارهای آخوندی را بگذار کنار و وارد این مرحله شو که این کار زنده شود، من هم گفتم: چشم، اطاعت می‌کنم، باز گفتند هر کاری هم داری من در خدمتم من هم عرض کردم: خیر، من فقط می‌خواهم دعا بفرمایید تا من بتوانم موفق به این کار شوم و ایشان هم فرمودند: سفت و محکم برو جلو بلکه به حول و قوه الهی این کار انجام شود.( مرتضی نجفی قدسی، روزنامه جمهوری اسلامی، مورخ  1400/6/1

شایان ذکر است این عنایت و توجه حضرت امام به تهیه و انتشار تفسیر قرآن به زبان های زنده دنیا منبعث از دیدگاه فقهی متفاوت ایشان با دیگر فقهای بزرگ تاریخ اسلام است. می توان گفت مشهور فقها با استناد به آیات "لن یجعل الله للکافرین علی المؤمنین سبیلا" و" لا یمسّه الّا المطهّرون " و روایت" الاسلام یعلوا و لایعلی علیه" قائل به حرمت فروش قرآن کریم به کفار بوده و همچنین اجبار مالک غیر مسلمان آن را به فروش، جایز دانسته و برخلاف سایر معاملات، اکراه در فروش مبیع را، موجب فساد معامله نمی دانند.  ولی حضرت امام در پایان جلد دوم کتاب البیع خود به صورت مفصل به این بحث پرداخته و در دلالت هر سه دلیل  اقامه شده بر حرمت بیع مصحف به کافر خدشه وارد کرده و با استدلال به اینکه این فتوی با فلسفه دعوت بشریت به اسلام منافات داشته و مانع  اطلاع غیر مسلمین از معارف اسلام می شود، می فرمایند: ما اگر نگوییم فروش قرآن به کفار مستحب است، نمی توانیم حکم به حرمت این معامله بدهیم. (کتاب البیع، ج2،  ص719 -729 ) 

حاج آقا کمال می گوید: بلافاصله پس از دستور حضرت امام  جمعی را دعوت کرده و مشغول به کار شده و برای این‌که تفسیری مقبول برای همه ملل جهان باشد، از مجموع تفاسیر موجود، هشت منبع تفسیری از منابع شیعه و اهل سنت را انتخاب و متون همه این تفاسیر را بررسی  و تفسیر جدیدی را با اقتباس از آنها تدوین کردیم.

 وی برای اثر گذاری بیشتر این کتاب در بین مخاطبین، حتی نامی از خودش به عنوان مؤلّف نبرده و امضا آن را به نام "مجموعة‌ من علما المسلمین" گذاشته است تا مغرضین به واسطه شیعه بودن مؤلف، در مقابل آن موضع نگیرند. او همزمان با تدوین تفسیر، لجنه‌ای از اساتید زبان انگلیسی در اصفهان را دعوت کرده و مشغول ترجمه به زبان انگلیسی می شوند.

پس از اتمام کار و انتشار اولین دوره آن، این تفسیر بر اساس تحلیل و آینده نگری حضرت امام، علاوه بر توجه توده های ملل غیر مسلمان، به سرعت در عمق محافل و کاخ های سران کفر هم نفوذ کرد. مرحوم حاج آقا کمال می گوید:

این تفسیر  با اقبال عجیبی در اروپا و آمریکا و سراسر کشورهای جهان مواجه شد به طوری که گونی گونی نامه از پست از تقاضاهای خارج کشور و انعکاس این تفسیر می‌رسید و ما باید به تک تک این نامه‌ها پاسخ می‌دادیم. در زمان ریاست جمهوری بیل کلینتون در آمریکا دایره اثرگذاری این تفسیر قرآن به خانه او ‌رسید. وی روزی می‌بیند که دخترش مشغول خواندن کتابی به نام «نور القرآن» است وقتی آن را بررسی می‌کند  می‌بیند این کتاب تفسیر قرآن است و از منشورات موسسه تحقیقاتی امام امیرالمومنین (ع) در اصفهان است و متعاقب آن نامه‌ای برای من نوشت و از اینکه این تفسیر را دخترش مطالعه می‌کند خبر داد و اذعان کرد که من و مادرش متوجه هستیم او چه می‌خواند و در نهایت هم از ارسال این یک جلد تفسیر قرآن  تشکر نمود. البته ما این تفسیر را شخصا برای او نفرستاده بودیم، مجلداتی از این تفسیر را برای همه ایالات آمریکا فرستاد بودیم و ظاهرا در یک کنفرانس که مربوط به زنان بوده است و دختر کلینتون یعنی چلسی هم در آنجا حضور داشته این کتاب تفسیر چون به زبان انگلیسی بوده است به او هدیه داده می‌شود و او هم جذب مطالعه این تفسیر می‌شود.

نامه‌های زیادی حتی از زندان‌های آمریکا می‌رسید و تفاضای این تفسیر را داشتند و آیت‌الله فقیه‌ ایمانی این مجلدات انگلیسی تفسیر قرآن را با هزینه خود با پُست برای آنها ارسال می‌کرد و حتی برای کتابخانه‌های آنها می‌فرستاد و گاهی آنها اگر پول هم می‌خواستند بدهند ایشان قبول نمی‌کرد و متن آن را هم در اینترنت رایگان برای استفاده همگان قرار داده است،  وی به سبب نگارش تفسیر نور القرآن و انتشار آن به زبان انگلیسی در سال ۱۳۷۴ در زمان ریاست جمهوری آیت‌الله اکبر هاشمی رفسنجانی در زمره خادمان قرآن معرفی شد و مورد تجلیل ایشان قرار گرفت.

متعاقب این امر ترجمه به زبان روسی تفسیر نور القرآن هم به اهتمام گروهی از مترجمان متخصص در سن پترزبورگ روسیه انجام شد که با همکاری انتشارات شرق شناسی سن پترزبورگ و موسسه انتشاراتی صدرا در ۱۲ جلد در مسکو منتشر شد و مراسم رونمایی آن نیز در تیرماه سال ۱۳۹۴ در نخستین جشنواره بین‌المللی قرآن مسکو با حضور شخصیت‌های علمی و نمایندگان سیاسی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه با حضور مرحوم آیت‌الله تسخیری برگزار شد. گفته می شود این تفسیر تنها تفسیر ترتیبی و کامل قرآن است که به زبان روسی منتشر شده و مورد اقبال گسترده مسلمانان روسی زبان قرار گرفته است.

از خداوند متعال مسئلت داریم این عالم خدوم و مخلص را در جوار قرب خود مأوی دهد و همنشین اولیاء و انبیاء و صلحاء و شهداء قرار داده و روح پرفتوح امام راحل این پیر فرزانه و عارف روشن ضمیر و فقیه بزرگ را شاد گرداند و همه ما را در حفظ و حراست از  انقلاب اسلامی و اهداف و آرمان آن رهبر آزاده و شهدا و ایثارگران موفق و منصور بدارد.