رهبری فراگیر مروری بر ارتباط دانشجویان با امام خمینی(س)

رهبری فراگیر

مروری بر ارتباط دانشجویان با امام خمینی(س)

محمدکاظم تقوی

رهبری امام خمینی(س) از آغاز نهضت ضداستبدادی و ضداستعماری قیام پانزده خرداد و نیز سخنرانی و پیام تاریخی ایشان علیه کاپیتولاسیون، حقیقتی است که دارای دو مؤلفه هویت بخش است؛ مؤلفه نخست صفات و ویژگیها و ظرفیتها و توانایی های فکری و نیز قابلیت های عملی و شخصیتی حضرت امام؛ و آن دیگر آگاهی و شعور مسئولیت شناسانه و متعهدانه ملت ایران بوده است. امام خمینی هم دارای آگاهی های انسان شناسانه عمیق و دقیقی بود و هم از نظر تاریخی و اجتماعی مردم شناسی به روز و صائبی داشت، و این دو ویژگی وقتی در معرض آگاهی و امتحان عملی ملت ایران قرار گرفت، پذیرش «رهبری امام خمینی» را نتیجه داد. رهبری ای که در دوران پانزده ساله از سال 1342 تا سال 1357 عمق و وسعت رو به تزایدی را طی کرد و به دوران طلایی و جهانی چهار ماهه استقرار در پاریس و پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ماه 1357 منتهی گردید. در گزارشی توصیفی و به دور از هرگونه ارزش گذاری و یا احترام و تکریم، امام خمینی در میدن عمل و با قبول اقشار ملت «رهبر ملت ایران» شده بود و همه اقشار و اقوام و طبقات ملت، از شهری تا روستایی از تحصیل کرده تا طبقه محروم از تحصیلات و مدارج و مراکز علمی و آموزشی، از نخبگان تا عموم ملت ایران ایشان را به رهبری و بیان کنندة آرمانها و اهداف خود پذیرفته بودند.

به صورت ویژه حضرت امام با تحصیل کردگان دانشگاهی، از اساتید و دانشجویان ارتباط داشت و از آگاهی ها و زبان ارتباط با آنها بهره مند بود و نه تنها در سالهای آغازین نهضت و در ایران با دانشجوبان ارتباط سازنده و هدایتگرانه ای داشت، که در دوران تبعید در عراق نیز تشکلهای دانشجویی خارج از کشور با ایشان ارتباط داشتند و با روشن  بینی و افکار مترقی و سازنده ایشان آشنا بوده و استفاده میکردند.

اما در این میان رژیم دیکتاتوری و سرکوبگر شاه میکوشید ارتباط دانشجویان و قشر جوانان تحصیل کرده با رهبر مبارزات اسلامی و آزادی خواهانه، را وارونه جلوه دهد و منکر چنین شناخت و ارتباط متقابل شود. لذا برای بی اثر ساختن چنین روایات خلاف واقع و وارونه، حضرت امام در ضمن نامه ای که در پاسخ به یکی از دانشجویان خارج از کشور نگاشت، یادآور شد:

«اخیراً در ایران شایع کرده بودند که اینجانب اجازه ندادم نماینده دانشجویان مقیم اروپا را که برای ملاقات من آمده بود، ملاقات حاصل شود... با اینکه مطلب خلاف واقع بوده است و ممکن است این نحو شایعات از دستگاه باشد برای نگران نمودن جوانان دانشگاهی و ایجاد شکاف بین اینجانب و آنها، خوب است رفع این سوء تفاهم را خود آقایان دانشجویان مقیم اروپا بنمایند، چون دستگاه از این نحو امور استفاده میکند.»(نهضت امام خمینی، ج 2، ص 9-268)

در چنین شرایطی بود که دبیر امور بین المللی کنفدراسیون جهانی دانشجویان در مراجعت از سمینار کنفرانس بین المللی دانشجویان فیلیپین در چهارم تیر ماه 1345 با مسافرت به عراق با امام خمینی دیدار و مراتب پشتیبانی دانشجویان ایرانی را از مبارزات روحانیون مترقی و شخص حضرت امام اعلام داشت.

ماهنامه «16 آذر» جریان این ملاقات را به این صورت گزارش کرده که موضوع دیدار «نحوه همکاری های آینده روحانیون با دانشجویان» بوده که اصل این تمایل به همکاری دانشجویان با روحانیون و حوزه های علمیه، با موافقت حضرت امام مواجه شد و پس از ارائه گزارش دبیر کنفدراسیون جهانی دانشجویان درباره این تشکل دانشجویی، امام خمینی ضمن ابراز تأسف از وضع میهن و ظلم و غارتی که به جمیع طبقات صورت میگیرد، خطاب به دانشجویان چنین گفتند:

«این مبارزات را باید توسعه داد و تمام ملت را در آن شرکت داد. دانشجویان باید متحداً به مبارزات خود ادامه دهند و مردم ستمدیده ایران و آنچه بر آنان میگذرد را فراموش نکنند. آینده مملکت به دست جوانان سپرده میشود و در حفظ و حراست آن نباید غفلت کنند. ما روحانیون با شما در این راه همراه هستیم و بر اساس احکام اسلام با شما همکاری میکنیم.»(صحیفه امام، ج 2، ص 87)

حضرت امام در این بیانات بر مبارزه گسترده با ظلم و ستم حکومت فاسد و مستبد تأکید میکند و خواهان مبارزه دانشجویان در صفوفی متحد و یکپارچه میباشد و این واقعیت را یادآور میشود که آینده مملکت به دست جوانان خواهد بود و تصریح میکند که روحانیون در این مبارزات بر اساس احکام اسلام با دانشجویان و دیگر مبارزان همراهی و همکاری خواهند داشت.

همین تواضع و صمیمیت موجود در اندیشه و سخن امام بود که توانست واگرایی میان حوزویان و دانشگاهیان که توسط خاندان و حکومت پهلوی بدان دامن زده میشد، را به وحدت صفوف و همگرایی سازنده بدل کند و دیوار بلند جدایی و تفرقه میان این دو قشر سازنده روز به روز کوتاه تر شد و عالی ترین سطح همراهی در دوران اوج مبارزات و سالهای نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی حاصل شد.

با یاد کرد این دیدار و سخنان حضرت امام خطاب به دانشجویان و جوانان آینده ساز، این حقیقت رخ مینماید که تا زمانی که این خوش بینی و حسن روابط و هم افزایی و مکمل یکدیگر بودن در میان همه اقشار و طبقات ملت، به ویژه جوانان تحصیل کرده دانشگاهها و حوزه ها، وجود داشته باشد، پیشرفت و توسعه مادی و معنوی در مسیر رو به رشد و بهتر شدن پیش خواهد رفت و اما اگر به هر دلیل یا علنی این شناخت متقابل و همکاری کم رنگ گردد، باید منتظر زیانها و بحرانها بود؛ همچنان که هم اکنون تا حدود زیادی شاهد آن هستیم.

تأمل و درنگ در اندیشه و سیره امام خمینی و کیفیت رهبری ایشان، نسل حاضر و آیندگان را به رمز کامیابی و توفیق آن رهبر بزرگ واقف میسازد و خط فکری و اندیشه ایشان را معرفی میکند تا همه علاقمندان پیشرفت و بهروزی ایران اسلامی و ملت آگاه و فداکار آن، راه را از چاه بازشناسند و عوامل توفیق و دلایل پیروزی و کامیابی را دریابند و با حرکت در همان مسیر توفیقات افزون تری را شاهد باشند.