کریم اهل بیت(علیه السلام)
حسن پویا
دومین امام معصوم شیعیان حسن بن علی(ع) فرزند علی بن ابیطالب و دخت گرامی پیامبر خدا(ص)، فاطمه زهرا(س) است. ایشان به زکیّ، مجتبی، سبط و سیّد ملقب گردیده است.
نیمه ماه مبارک رمضان سالروز تولد امام مجتبی(ع) است. وی تا هفت سالگی در کنار جد بزرگوار و مادر و پدرش زیست و پس از رحلت مادر گرامی‌اش نزدیک به 37 سال از عمرش در کنار پدر زندگی کرد و سپس به امامت رسید که حدود ده سال به طول انجامید.
پیامبر خدا(ص)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) را جوانان اهل بهشت نامیده است و آن دو را چه قیام کننده باشند و یا نباشند، امام برای امّت اسلامی خوانده است: الحسن و الحسین امامان قاما أو قعدا (علل الشرایع، ج 1، ص 211)
امام خمینی در کتاب شریف آداب الصلوة، در مقام بیان علم فعلی خداوند که مقام ولایت کبری است می‌فرماید:
و حَمَله آن چهار نفر از اولیاء کمّل است در أمم سالفه: نوح و ابراهیم و موسی و عیسی علی بیننا و آله و علیهم السلام و چهار نفر از کمّل است در این امّت: رسول ختمی، و امیرالمؤمنین و الحسن والحسین علیهم السلام (آداب الصلوه، ص 273)
از آنجا که در تاریخ نقل شده است، هیچ فقیر و مسکینی از در خانه حضرت ناامید بر نمی¬گشت و حضرت خود نیز سراغ مستمندان و بیچارگان می‌رفت و به خرابه‌نشینان سرمی‌زد و حتی با آنان بر سر یک سفره می‌نشست و دعوت آنان را اجابت می‌کرد، به کریم اهل بیت(ع) شهرت یافته است.
امام حسن(ع) از نظر ظاهری و خلق و خوی بسیار شبیه پیامبر(ص) بود (بحار الانوار، ج 51، ص 161) در تاریخ اسلام نقل شده است امام مجتبی(ع) بیست بار پیاده به حج مشرف شد. ایشان بسیار حلیم و بردبار و در عین حال بسیار شجاع و با شهامت بود. نمونه‌های اخلاق آن حضرت در برخورد با مخالفان و آنان‌که گاه حتّی حضرت را سرزنش می‌کردند، بخوبی قابل مشاهده است. آنگاه که پس از شهادت امیرمؤمنان علی(ع)، امام مجتبی به امامت و خلافت رسید، معاویه سر به مخالفت برداشت و بعد از بیعت مردم با حضرت، چندین نامه بین امام و معاویه رد و بدل شد ولی او نپذیرفت و اعلام جنگ داد.
امام خمینی درباره حکومت حقه امام علی و سایر ائمه می‌فرماید:
ما الآن معتقدیم که حضرت امیر در یک برهه از زمان به حکومت رسید، حضرت امام حسن هم یک مدت بسیار بسیار کمی به حکومت رسید، باقی ائمه حکومت نداشتند. آنکه خدای تبارک و تعالی جعل کرد و دنبالش هم برای ائمۀ هدی جعل شده است، حکومت است؛ لکن نگذاشتند که این حکومت ثمر پیدا بکند. (صحیفه امام، ج 20، ص 114)
امام حسن(ع) در ادامه راه پدر بزرگوارش، بعد از اعلان جنگ معاویه، با او به نبرد پرداخت و لکن با سیاست‌بازی‌های معاویه، یاران خود را از دست داد و عده‌ای از افراد بی‌وفا و دین به دنیا فروخته، موجب تضعیف یاران امام(ع) شدند و حضرت در نهایت به صلح با معاویه تن داد.
امام خمینی(ره) در این باره می‌فرماید:
آن صلح تحمیلی که در عصر امام حسن واقع شد، آن حکمیّت تحمیلی که در زمان امیرالمؤمنین واقع شد، هر دویش به دست اشخاص حیله‌گر درست شد. (همان، ص 119)
لکن امام خمینی معتقد است صلح حضرت با همه تلخی‌هایی که داشت، ثمربخش و مثبت بود و معاویه را رسوا کرد و به همان اندازه که قیام امام حسین(ع) در رسوا ساختن بنی امیه و یزید مؤثر بود، صلح امام حسن(ع) در رسوایی معاویه نقش داشت. (ر.ک: همان، ج 2، ص 371)
بنابر مشهور امام حسن(ع) در 28 صفر سال 50 هجری با توطئه و تحریک معاویه به دست همسر خود به شهادت رسید و با شهادت خویش مردم مدینه را عزادار کرد و در تشییع جنازه آن حضرت با جلوگیری از دفن آن حضرت در کنار قبر جدّ بزرگوارش که به آن وصیت کرده بود، در قبرستان بقیع دفن گردید.