امروز با امام: یازدهم دی

امروز با امام: یازدهم دی

ـ نامه تشکر امام خمینی به آقای سید محسن همدانی (1344)

«خدمت ذی شرافت جناب مستطاب سید الاعلام و ثقة الاسلام آقای آقا سید محسن همدانی- دامت افاضاته‏

به عرض می‏رساند، مرقوم محترم که حاکی از سلامت مزاج شریف و حاوی تفقد از حقیر بود موجب تشکر گردید. سلامت و توفیق جنابعالی را از خداوند تعالی خواستار است. قبلًا یک نفر از محترمین آن محل مژده تشریف بردن جنابعالی را به آنجا به این جانب داد و اکنون که به وسیله مرقوم شریف مطلع شدم خوشوقت شدم. علاقه این جانب به امثال جنابعالی که همه نحو به تکالیف عمل می‏نمایید و مورد وثوق این جانب هستید زیاد است. از خداوند تعالی مسألت می‏نمایم که جنابعالی را موفق فرماید که برای اسلام و مسلمین خدمتگزار مفیدی باشید. امید است ان شاء اللَّه تعالی اهالی محترم از وجود شما استفاده کامل ببرند. هر نحو مقتضی بدانید که از جنابعالی تأیید بشود مانعی ندارد. امید است در این ایام و لیالی متبرکه منظور نظر شریف باشم. و السلام علیکم و رحمة اللَّه.» (صحیفه امام، ج‏2، ص: 63)

ـ سخنرانی در جمع خانواده شهدا و امدادگران؛ راه رسیدن به پیروزی نهایی (1358)

«ما در یک موقعیتی واقع هستیم که اسلام روبروی کفر ایستاده است و احتیاج به فداکاری دارد، ملت ما بحمد اللَّه مردانه ایستاده و فداکاری می‏کند. نه مردها، زنها، و نه زنها و مردها، بچه‏ها همه ایستاده‏اند و اسلام عزیز را می‏خواهند که به پیش ببرند. امروز روزی است که ما مواجه با...

لکن مهم دو مطلب است: یکی که بسیار مهم است، این است که جوانهای ما در هر رشته‏ای که هستند و خصوصاً آنهایی که در رشته خدمت به نهضت هستند، چه آنهایی که در کمیته‏ها هستند و چه آنهایی که پاسدار هستند و چه قوای انتظامیه و همه قشرها، توجه کنند که اسلام است که ما را پیروز کرده. همین فریاد «اللَّه اکبر» و تقاضای شهادت که در همه قشرها پیدا شده است...

شما شاید در طول تاریخ کم پیدا کنید یا پیدا نکنید، یک انقلابی که از متن خود مردم جوشیده باشد و هیچ اتکا به قوه نظامی، به قدرت خارجی نداشته باشد، و هیچ سازوبرگ نظامی هم نداشته باشد، اسلحه نداشته باشد، تعلیمات نظامی در کار نباشد، همین توده مردم، دانشگاهی که شغلش تحصیل بوده، طلبه که شغلش تحصیل بوده، بازاری که شغلش کسب بوده، کشاورز که شغلش معلوم بوده است و آنهایی که در کارخانه‏ها کار می‏کردند که همه یک شغلهای خاصی داشتند و اصلًا نظامی در کار نبوده... شما اتکا به خود و از باطن خود جمعیت جوشید این نهضت، و اتکا به خدا، این شما را پیش برد. این را باید حفظش کنید.

اگر بخواهید که نهضتتان ان شاء اللَّه به آخر برسد و همه احکام اسلام ان شاء اللَّه پیاده بشود و یک مملکت اسلامی، یک مملکت الهی پیدا بشود، باید این رمزی که شما را به پیروزی رساند حفظش کنید. و این توجه به خدا، و همین ایمانی که شما را پیش برد و بی‏اعتنایی به آن چیزهایی که خود آدم می‏خواهد بلااشکال شما توجه به این داشتید...

اگر ما خودمان را پیروز حساب کنیم و برویم دنبال اینکه باید ما حالا که پیروز هستیم برویم ببینیم کی چی دارد، کی چی ندارد، برگردیم به خودمان و به حال خودمان، این پیروزی همین جا توقف می‏کند. اگر توقف هم بکند خوب است، عقب می‏رود. آنها توطئه می‏کنند و با هم مجتمع می‏شوند. شماها وقتی برگشتید به حال خودتان، با هم متفرق می‏شوید. آن وقت شما مجتمع بودید و آسیب ناپذیر و آنها نمی‏توانستند کاری بکنند. حالا شیاطین با هم اجتماع می‏کنند و با هم پیوند می‏کنند. و شما چنانچه از آن حالی که داشتید برگردید به حال خودتان، هر کدامتان آن چیزی را که مربوط به خودتان هست توجه به آن پیدا بکنید، متفرق می‏شوید و آسیب‏پذیر، در صورتی که بین راه هستید...

آنهایی که می‏خواهند این جمهوری به آخر نرسد و ضربه دیدند از جمهوری اسلامی، ضربه دیدند از ملت ایران، و می‏دانند این ضربه را از اسلام دیدند، آنها قدم به قدم مخالفت با اسلام می‏کنند، و می‏خواهند نگذارند. نمی‏خواهند که جمهوری اسلامی پیدا بشود...

یک قضیه هم که دنبال این مطلب است و آنها باز جدیت در آن دارند این است که با راههای مختلف، گروههای مختلف درست کنند. و این یک گروهی که شما داشتید، همه یک حزب کأنّه بودید همه حزب خدا بودید، آن را می‏خواهند از دستمان بگیرند. این وحدت را می‏خواهند از دستمان بگیرند. یک جمعیتی هر چه افرادش زیاد باشد، اگر این جمعیت با هم منسجم نشوند، یک نحو وحدت پیدا نکند، آسیب برمی‏دارند...

و یکی از مسائل دیگری هم که باز شیاطین دارند دنبال می‏کنند و ما باید توجه داشته باشیم این است که کارهایی که انجام می‏گیرد، چه از دولت و چه از ملت، چه از پاسدارها و چه از کمیته‏ها، چه از دادگاهها و چه از نظامیها، از هر طایفه‏ای که انجام می‏گیرد، توجه داشته باشند که روی موازین اسلام انجام بگیرد. ما انقلاب که کردیم، انقلاب از تقریباً رژیم طاغوت و کفر به رژیم اسلام و عدل است. نباید به اسم انقلاب، ما کار خلاف انقلابی بکنیم. انقلاب اسلامی است. انقلابات دیگر دنیا اسلامی نبوده. دنبالش هزار جور فسادها بوده است. اما انقلاب ما انقلاب اسلامی است. همه شما به جمهوری اسلامی رأی دادید. یک عده معدودی نه، رأی ندادند. اما ملت رأی داد به جمهوری اسلامی. رأی داد به جمهوری اسلامی. یعنی پذیرفت که نظام، نظام اسلامی باشد. این را ملت ما پذیرفته است، و رأی به آن داده. باید وفادار باشد به این رأی. وفادار باشد به این تعهد. شما با اسلام یک تعهدی الآن کردید. همه‏مان متعهدیم برای اسلام. اما تازه یک تعهد خاصی با اسلام بستیم و ما بیعت کردیم با اسلام. بیعت ما این است که ما جمهوری اسلامی و نظام اسلامی می‏خواهیم و رأی به این دادیم و بیعت کردیم با این. اگر بنا باشد که بگوییم که ما بیعت کردیم با اسلام، با جمهوری اسلامی، رأی دادیم به جمهوری اسلامی، لکن به احکام اسلام عمل نمی‏کنید، این خلاف بیعت است. این خلاف معاهده است. باید همه چیز، همه چیزها اسلامی باشد. اگر مصادره می‏شود باید روی موازین اسلامی باشد. اگر مال دیگری را، هر چه باشد، مال او باشد و از او به اسم مصادره بگیرند، این خلاف بیعتی است که شما با اسلام کردید. اگر یک دادگاهی مال یک شخصی را که احراز نکرده است که این مال از طریق حرام آمده پیش او، از چپاول آمده پیش او، بخواهد آن را مصادره کند، با آن بیعتی که کرده است که من اسلامی هستم، مخالفت کرده. اگر یک وجب زمین مصادره بشود و از مردم گرفته شده باشد بدون میزانهای شرعی، بر خلاف این معاهده‏ای است که با اسلام ما کردیم. اگر یک نفر آدم ظلم به او بشود، بر خلاف موازین به او یک تعدی بشود، هر که این کار را بکند، و این معاهده‏ای که کرده است، مخالفت کرده. ما همه چیزمان باید اسلامی باشد. نباشد آن طوری که اسم اسلام را رویش بگذاریم و در واقع طاغوت باشد. یک وقتی ما توجه به این نکنیم که ما از طاغوت سر درآوردیم با اسم اسلام، خوب، آنها طاغوت بودند و اسم اسلام هم تو کار نبود. ما می‏گوییم اسلام، لکن یک وقت سر از طاغوت درآوریم. طغیان بکنیم به مردم.

پاسدار مردم را اذیت کند. پاسبان مردم را اذیت کند. دادگاهها بر خلاف حکم بکنند. باید همه چیز اسلامی بشود...

در اسلام یک چیز حکم می‏کند و آن قانون است. زمان پیغمبر هم قانون حکم می‏کرد. پیغمبر مجری بود. زمان امیر المؤمنین هم قانون حکم می‏کرد. امیر المؤمنین مجری بود. همه جا باید این طور باشد که قانون حکم کند. یعنی خدا حکم بکند. حکم خدا. حاکم یکی است: خدا. قانون، قانون الهی. دیگران هم مجری...» (صحیفه امام، ج‏11، ص: 514 ـ 523)

ـ سخنرانی در جمع بانوان آذربایجان؛ گروهکهای ضد انقلاب در تبریز (1358)

«اشکال این است که آنهایی که آشنا نیستند به وضع آذربایجان و به حالات مردم غیور تبریز، آنهایی که نمی‏دانند که اهالی تبریز و آذربایجان همیشه طرفدار اسلام و کشور بودند...

آذربایجانی همیشه طرفدار اسلام بوده، و در هر قضیه‏ای که پیش آمده پیشقدم بوده است. برای رفع ظلم پیشقدم بوده است. آذربایجانی که در صدر مشروطیت «ستارخان و باقر خان‏^[1] اش» آن زحمات را کشید. بعد خیابانی‏^[2] آن کارها را کرد. در زمان ما از آذربایجان قیام شد بر ضد رضا خان. مرحوم آمیرزا صادق آقا^[3]، مرحوم انگجی‏^[4] و بعضی دیگر از علمای آذربایجان قیام کردند. تبعید شدند. مدتها تبعید بودند در خارج...

یک جمعیتی که محل نماز جمعه را آتش می‏زنند. و یک وقت مخالفت یک دسته با دسته دیگر است، از آثار هر کاری معلوم است که چکاره‏اند اینها. آن که محل خطبه امام جمعه را، محل عبادت مسلمین را آتش می‏زند، نمازگزارها را حمله می‏کند و زخمی می‏کند و چه می‏کند، خوب، اینها معلوم است که وضع روحیشان چیست. کارهای آدم انعکاس روحش است، از کار آدم معلوم می‏شود که روح آدم چه است، از این طور کارها، این طور شرارت که به عبادتگاه خدا حمله بکنند، آتش بزنند محلی را که نماز خدا در آنجا انجام می‏گیرد. حمله کنند به عبادتگاه مردم. به جایی که مردم نماز می‏خواهند بخوانند. خوب، از اینها معلوم می‏شود که اینها سنخ روحشان چه است و عقایدشان چه است. باید آذربایجان خودش را از این لکه‏ای که می‏خواهند به او بچسبانند مبرا کند. تبرئه کند خودش را از این مردمی که با این اسمها؛ اسمهایی که اصلًا مربوط به انسانیت و اسلام نیست. دارند یک همچو کاری می‏کنند که خلق آذربایجان را آلوده کنند. این یک مسئله مهمی است برای آذربایجان...» (صحیفه امام، ج‏11، ص: 524 ـ 527)

ـ سخنرانی در جمع نمایندگان مردم آذربایجان شرقی؛ ایستادگی و مقاومت (1358)

«آذربایجان طرفدار اسلام و پشتیبان اسلام است. آذربایجان با ملت ایران یکی است و ملت آذربایجان و ملت ایران، دو تا نیست، همه یک هستند. اسلام به همه ما حق دارد. ما باید حق اسلام را ادا کنیم. ادا کردن حق اسلام به این است که تفرقه در بین خودمان نباشد. آنهایی که می‏خواهند ایجاد تفرقه کنند، از خود برانید. توطئه‏هایی که از شرق و غرب در ایران دارد نُضْج‏^[5] می‏گیرد، نگذارید که نضج بگیرد...

عزیزان آذربایجانی! شما همیشه طرفدار اسلام و همیشه سد بزرگ بودید و این سد بزرگ را حفظ کنید. ما مدیون اسلام هستیم. امروز اسلام در موضع حساسی واقع است و کشور شما در موضع حساسی واقع است؛ در مقابل قدرتهای بزرگ و توطئه‏های داخلی و خارجی. اینها که موجب تفرقه می‏شوند آلت دست خارج هستند. آنها که در بین اقشار مختلفه ملت ما ایجاد نفاق می‏کنند، الهام از خارج می‏گیرند. ملت ما هوشیار باشد و بیدار...» (صحیفه امام، ج‏11، ص: 528 ـ 530)

ـ سخنرانی در جمع دانشجویان تبریز، بسیج مشهد و تنکابن؛ دعوت به حق و صبر (1359)

«امروز ما هم محتاجیم به اینکه هر کدام، دوستان خودمان را دعوت به حق بکنیم. دعوت به اسلام که در رأس حقوق است و حق مطلق است بکنیم. و دعوت به آرامش در یک همچو موقعی که گرفتاری هست بکنیم. و دعوت به جمهوری اسلامی بکنیم. و دعوت به صبر. اگر انسان بخواهد حق را به دست بیاورد، اگر انسان بخواهد یک حکومت حقی در کشورش باشد، و اگر بخواهد اسلام- که حقِّ مطلق است- در کشور پیاده بشود باید صبر کند. آن طوری که اولیای خدا- سلام اللَّه علیهم- در همه مراحل، در همه مصیبتها، در همه مشکلات صبر می‏کردند...

باید صبر کرد، سفارش به صبر کرد، برای احقاق حق، صبر لازم است. اگر ما اسلام را می‏خواهیم و اگر قرآن کریم را می‏خواهیم که در این مملکت و ان شاء اللَّه در ممالک دیگر پیاده بشود و می‏خواهیم که یک حکومت اسلامی داشته باشیم، باید همه توصیه به حق بکنیم و سفارش به حق بکنیم...

نگذارند که بعض افراد در هر ارگانی که هستند، در هر جایی که هستند، خود ملت نگذارند که بعض افرادی که نفوذ کرده است در همه ارگانها، اینها خلافی بکنند، خلاف شرعی بکنند، خلاف عرفی بکنند، و آنها را امر به معروف کنند و از منکرات نهی کنند تا به سفارش حق تعالی که فرموده است که همه مردم در خسران‏اند مگر مؤمنین که عمل صالح می‏کنند، و سفارش به حق می‏کنند و سفارش به صبر [عمل شود].

ما همه امروز وظیفه داریم. امر به معروف و نهی منکر بر همه مسلمین واجب است.

جلوگیری از منکرات بر همه مسلمین واجب است. سفارش به حق که امر به معروف است و نهی از منکر است بر همه مسلمین واجب است...» (صحیفه امام، ج‏13، ص: 467 ـ 468)

ـ بیانات خطاب به رئیس دادگاه انتظامی قضات؛ جدیت در اجرای احکام الهی (1361)

«اگر شخصی را که می‏خواهید محاکمه کنید، از نزدیکترین افراد و دوستان شما باشند، با آنها برخوردی جدی نمایید و حکم خدا را جاری کنید و گوش به حرف کسی ندهید. و اگر کسی از دورترین افراد و یا حتی دشمن شما بود و گناهی نداشت، بلا فاصله او را آزاد نمایید. البته ما هم شما را این گونه می‏شناسیم.» (صحیفه امام، ج‏17، ص: 201)

ـ حکم عفو جمعی از زندانیان به رئیس دیوان عالی کشور (1363)

[بسمه تعالی. محضر مبارک حضرت آیت اللَّه العظمی امام خمینی- مد ظله العالی- رهبر کبیر انقلاب و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران‏

احتراماً، به پیوست آمار نهصد نفر از محکومین دادگاههای انقلاب اسلامی دَه شهر در اجرای بخشنامه 15595/ 1- 29/ 3/ 62 شورای عالی قضایی و 81 نفر از محکومین دادگاههای عمومی و انقلاب که از طریق اداره عفو و بخشودگی و سجل کیفری واصل و استحقاق عفو و تخفیف مجازات دارند تقدیم می‏گردد.

عبد الکریم موسوی اردبیلی- رئیس دیوان عالی کشور].

بسمه تعالی‏

موافقت می‏شود.^[6]- 11/ 10/ 63

روح اللَّه الموسوی الخمینی‏» (صحیفه امام، ج‏19، ص: 125)

ـ پیام به آقای میخائیل گورباچف (صدر هیأت رئیسه اتحاد جماهیر شوروی)؛ دعوت به اسلام و پیش‏بینی شکست کمونیسم (1367)

«بسم اللَّه الرحمن الرحیم‏

جناب آقای گورباچف، صدر هیأت رئیسه اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی‏

با امید خوشبختی و سعادت برای شما و ملت شوروی، از آنجا که پس از روی کار آمدن شما چنین احساس می‏شود که جنابعالی در تحلیل حوادث سیاسی جهان، خصوصاً در رابطه با مسائل شوروی، در دور جدیدی از بازنگری و تحول و برخورد قرار گرفته‏اید، و جسارت و گستاخی شما در برخورد با واقعیات جهان چه بسا منشأ تحولات و موجب به هم خوردن معادلات فعلی حاکم بر جهان گردد، لازم دیدم نکاتی را یادآور شوم. هر چند ممکن است حیطه تفکر و تصمیمات جدید شما تنها روشی برای حل معضلات حزبی و در کنار آن حل پاره‏ای از مشکلات مردمتان باشد، ولی به همین اندازه هم شهامت تجدید نظر در مورد مکتبی که سالیان سال فرزندان انقلابی جهان را در حصارهای آهنین زندانی نموده بود قابل ستایش است. و اگر به فراتر از این مقدار فکر می‏کنید، اولین مسئله‏ای که مطمئناً باعث موفقیت شما خواهد شد این است که در سیاست اسلاف خود دایر بر «خدازدایی» و «دین‏زدایی» از جامعه، که تحقیقاً بزرگترین و بالاترین ضربه را بر پیکر مردم کشور شوروی وارد کرده است، تجدید نظر نمایید؛ و بدانید که برخورد واقعی با قضایای جهان جز از این طریق میسر نیست. البته ممکن است از شیوه‏های ناصحیح و عملکرد غلط قدرتمندان پیشین کمونیسم در زمینه اقتصاد، باغ سبز دنیای غرب رخ بنماید، ولی حقیقت جای دیگری است. شما اگر بخواهید در این مقطع تنها گره‏های کور اقتصادی سوسیالسیم و کمونیسم را با پناه بردن به کانون سرمایه داری غرب حل کنید، نه تنها دردی از جامعه خویش را دوا نکرده‏اید، که دیگران باید بیایند و اشتباهات شما را جبران کنند؛ چرا که امروز اگر مارکسیسم در روشهای اقتصادی و اجتماعی به بن بست رسیده است، دنیای غرب هم در همین مسائل، البته به شکل دیگر، و نیز در مسائل دیگر گرفتار حادثه است.

جناب آقای گورباچف، باید به حقیقت رو آورد. مشکل اصلی کشور شما مسئله مالکیت و اقتصاد و آزادی نیست. مشکل شما عدم اعتقاد واقعی به خداست. همان مشکلی که غرب را هم به ابتذال و بن بست کشیده و یا خواهد کشید. مشکل اصلی شما مبارزه طولانی و بیهوده با خدا و مبدأ هستی و آفرینش است.

جناب آقای گورباچف، برای همه روشن است که از این پس کمونیسم را باید در موزه‏های تاریخ سیاسی جهان جستجو کرد؛ چرا که مارکسیسم جوابگوی هیچ نیازی از نیازهای واقعی انسان نیست؛ چرا که مکتبی است مادی، و با مادیت نمی‏توان بشریت را از بحران عدم اعتقاد به معنویت، که اساسی‏ترین درد جامعه بشری در غرب و شرق است، به در آورد.

حضرت آقای گورباچف، ممکن است شما اثباتاً در بعضی جهات به مارکسیسم پشت نکرده باشید و از این پس هم در مصاحبه‏ها اعتقاد کامل خودتان را به آن ابراز کنید؛ ولی خود می‏دانید که ثبوتاً این گونه نیست. رهبر چین‏^[7] اولین ضربه را به کمونیسم زد؛ و شما دومین و علی الظاهر آخرین ضربه را بر پیکر آن نواختید. امروز دیگر چیزی به نام کمونیسم در جهان نداریم. ولی از شما جداً می‏خواهم که در شکستن دیوارهای خیالات مارکسیسم، گرفتار زندان غرب و شیطان بزرگ‏^[8] نشوید. امیدوارم افتخار واقعی این مطلب را پیدا کنید که آخرین لایه‏های پوسیده هفتاد سال کژی جهان کمونیسم را از چهره تاریخ و کشور خود بزدایید. امروز دیگر دولتهای همسو با شما که دلشان برای وطن و مردمشان می‏تپد هر گز حاضر نخواهند شد بیش از این منابع زیرزمینی و رو زمینی کشورشان را برای اثبات موفقیت کمونیسم، که صدای شکستن استخوانهایش هم به گوش فرزندانشان رسیده است، مصرف کنند.

آقای گورباچف وقتی از گلدسته‏های مساجد بعضی از جمهوریهای شما پس از هفتاد سال بانگ «اللَّه اکبر» و شهادت به رسالت حضرت ختمی مرتبت- صلی اللَّه علیه و آله و سلم- به گوش رسید، تمامی طرفداران اسلام ناب محمدی (ص) را از شوق به گریه انداخت. لذا لازم دانستم این موضوع را به شما گوشزد کنم که بار دیگر به دو جهان‏بینی مادی و الهی بیندیشید. مادیون معیار شناخت در جهان‏بینی خویش را «حس» دانسته و چیزی را که محسوس نباشد از قلمرو علم بیرون می‏دانند؛ و هستی را همتای ماده دانسته و چیزی را که ماده ندارد موجود نمی‏دانند. قهراً جهان غیب، مانند وجود خداوند تعالی و وحی و نبوت و قیامت، را یکسره افسانه می‏دانند. در حالی که معیار شناخت در جهان‏بینی الهی اعم از «حس و عقل» می‏باشد، و چیزی که معقول باشد داخل در قلمرو علم می‏باشد گر چه محسوس نباشد. لذا هستی اعم از غیب و شهادت است، و چیزی که ماده ندارد، می‏تواند موجود باشد. و همان طور که موجود مادی به «مجرد» استناد دارد، شناخت حسی نیز به شناخت عقلی متکی است.

قرآن مجید اساس تفکر مادی را نقد می‏کند، و به آنان که بر این پندارند که خدا نیست و گرنه دیده می‏شد. لَنْ نُؤْمِنَ لَکَ حَتَّی نَرَی اللَّهَ جَهْرَةً^[9] می‏فرماید: لا تُدْرِکُهُ الْأَبْصارُ وَ هُوَ یُدْرِکُ الْأَبْصارَ وَ هُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ^[10].

از قرآن عزیز و کریم و استدلالات آن در موارد وحی و نبوت و قیامت بگذریم، که از نظر شما اول بحث است، اصولًا میل نداشتم شما را در پیچ و تاب مسائل فلاسفه، بخصوص فلاسفه اسلامی، بیندازم. فقط به یکی- دو مثال ساده و فطری و وجدانی که سیاسیون هم می‏توانند از آن بهره‏ای ببرند بسنده می‏کنم. این از بدیهیات است که ماده و جسم هر چه باشد از خود بیخبر است. یک مجسمه سنگی یا مجسمه مادی انسان هر طرف آن از طرف دیگرش محجوب است. در صورتی که به عیان می‏بینیم که انسان و حیوان از همه اطراف خود آگاه است. می‏داند کجاست؛ در محیطش چه می‏گذرد؛ در جهان چه غوغایی است. پس، در حیوان و انسان چیز دیگری است که فوق ماده است و از عالم ماده جدا است و با مردن ماده نمی‏میرد و باقی است. انسان در فطرت خود هر کمالی را به طور مطلق می‏خواهد. و شما خوب می‏دانید که انسان می‏خواهد قدرت مطلق جهان باشد و به هیچ قدرتی که ناقص است دل نبسته است. اگر عالم را در اختیار داشته باشد و گفته شود جهان دیگری هم هست، فطرتاً مایل است آن جهان را هم در اختیار داشته باشد. انسان هر اندازه دانشمند باشد و گفته شود علوم دیگری هم هست، فطرتاً مایل است آن علوم را هم بیاموزد. پس قدرت مطلق و علم مطلق باید باشد تا آدمی دل به آن ببندد. آن خداوند متعال است که همه به آن متوجهیم، گرچه خود ندانیم. انسان می‏خواهد به «حق مطلق» برسد تا فانی در خدا شود. اصولًا اشتیاق به زندگی ابدی در نهاد هر انسانی نشانه وجود جهان جاوید و مصون از مرگ است. اگر جنابعالی میل داشته باشید در این زمینه‏ها تحقیق کنید، می‏توانید دستور دهید که صاحبان این گونه علوم علاوه بر کتب فلاسفه غرب در این زمینه، به نوشته‏های فارابی‏^[11] و بو علی سینا^[12]- رحمة اللَّه علیهما- در حکمت مشاء مراجعه کنند، تا روشن شود که قانون علیت و معلولیت که هر گونه شناختی بر آن استوار است، معقول است نه محسوس؛ و ادراک معانی کلی و نیز قوانین کلی که هر گونه استدلال بر آن تکیه دارد، معقول است نه محسوس، و نیز به کتابهای سهروردی‏^[13]- رحمة اللَّه علیه- در حکمت اشراق مراجعه نموده، و برای جنابعالی شرح کنند که جسم و هر موجود مادی دیگر به نور صِرف که منزه از حس می‏باشد نیازمند است؛ و ادراک شهودیِ ذات انسان از حقیقت خویش مبرا از پدیده حسی است. و از اساتید بزرگ بخواهید تا به حکمت متعالیه صدر المتألّهین‏^[14]- رضوان اللَّه تعالی علیه و حشره اللَّه مع النبیین و الصالحین- مراجعه نمایند، تا معلوم گردد که: حقیقت علم همانا وجودی است مجرد از ماده، و هر گونه اندیشه از ماده منزه است و به احکام ماده محکوم نخواهد شد.

دیگر شما را خسته نمی‏کنم و از کتب عرفا و بخصوص محیی الدین ابن عربی‏^[15] نام نمی‏برم؛ که اگر خواستید از مباحث این بزرگمرد مطلع گردید، تنی چند از خبرگان تیزهوش خود را که در این گونه مسائل قویاً دست دارند، راهی قم گردانید، تا پس از چند سالی با توکل به خدا از عمق لطیف باریکتر ز موی منازل معرفت آگاه گردند، که بدون این سفر آگاهی از آن امکان ندارد.

جناب آقای گورباچف، اکنون بعد از ذکر این مسائل و مقدمات، از شما می‏خواهم درباره اسلام به صورت جدی تحقیق و تفحص کنید. و این نه به خاطر نیاز اسلام و مسلمین به شما، که به جهت ارزشهای والا و جهان شمول اسلام است که می‏تواند وسیله راحتی و نجات همه ملتها باشد و گره مشکلات اساسی بشریت را باز نماید. نگرش جدی به اسلام ممکن است شما را برای همیشه از مسأله افغانستان و مسائلی از این قبیل در جهان نجات دهد. ما مسلمانان جهان را مانند مسلمانان کشور خود دانسته و همیشه خود را در سرنوشت آنان شریک می‏دانیم. با آزادی نسبی مراسم مذهبی در بعضی از جمهوریهای شوروی، نشان دادید که دیگر این گونه فکر نمی‏کنید که مذهب مخدر جامعه است.^[16] راستی مذهبی که ایران را در مقابل ابرقدرتها چون کوه استوار کرده است مخدر جامعه است؟ آیا مذهبی که طالب اجرای عدالت در جهان و خواهان آزادی انسان از قیود مادی و معنوی است مخدر جامعه است؟ آری، مذهبی که وسیله شود تا سرمایه‏های مادی و معنوی کشورهای اسلامی و غیر اسلامی، در اختیار ابرقدرتها و قدرتها قرار گیرد و بر سر مردم فریاد کشد که دین از سیاست جدا است مخدر جامعه است. ولی این دیگر مذهب واقعی نیست؛ بلکه مذهبی است که مردم ما آن را «مذهب امریکایی» می‏نامند.

در خاتمه صریحاً اعلام می‏کنم که جمهوری اسلامی ایران به عنوان بزرگترین و قدرتمندترین پایگاه جهان اسلام به راحتی می‏تواند خلأ اعتقادی نظام شما را پر نماید. و در هر صورت، کشور ما همچون گذشته به حسن همجواری و روابط متقابل معتقد است و آن را محترم می‏شمارد. و السلام علی من اتبع الهدی.^[17]» (صحیفه امام، ج‏21، ص: 220 ـ 226)

ـ حکم به آقایان نیّری و رئیسی؛ رسیدگی به وضعیت قضایی شهرهای سمنان و... (1367)

«جناب حجت الاسلام آقای نیّری- دامت افاضاته‏

از آنجا که گزارشات متعددی در مورد ضعف دستگاه قضایی به این جانب رسیده است، و مردم شریف و متعهد ایران انتظار برخورد جدیتری با مسائل مختلف را دارند، به جنابعالی و حجت الاسلام آقای رئیسی مأموریت قضایی داده می‏شود تا نسبت به گزارشات شهرهای سمنان، سیرجان، اسلام‏آباد و دورود رسیدگی نموده، و فارغ از پیچ و خمهای اداری با دقت و سرعت آنچه حکم خداست در موارد مذکور اجرا نمایید. باید سعی کنید خدای ناکرده حقی از کسی ضایع نگردد. و السلام.» (صحیفه امام، ج‏21، ص: 227)