امروز با امام: هجدهم مهر
ـ تلگراف تشکر به آقای علی صافی گلپایگانی؛ ورود امام به نجف (1344)
«از نجف به قم
حضرت آیت اللَّه حاج آقا علی صافی[1]
از الطاف کریمه جنابعالی و حضرت آقای اخوی متشکرم.
خمینی.» (صحیفه امام، ج1، ص: 445)
ـ نامه به خانم فاطمه طباطبایی؛ خانوادگی (1357)
«بسمه تعالی
7 ذی القعدة 98
فاطی خانم[2]
ان شاء اللَّه مزاج شریف سلامت است. جای شما اینجا خالی است؛ جای خوبِ ییلاقی است ولی معلوم نیست چقدر اینجا هستیم. حسن جان[3] را دعا میکنم. خدمت حضرت حجت الاسلام آقای ابوی[4] سلام برسانید. از سلامت خودتان ما را مطلع کنید؛ مخصوصاً از سلامت پس از فراغت[5] ان شاء اللَّه تعالی. و السلام.
روح اللَّه الموسوی الخمینی.» (صحیفه امام، ج3، ص: 500)
ـ پاسخ استفتاء وزیر کشاورزی در مورد غصب اراضی و کِشت و زرع در آنها (1358)
[بسم اللَّه الرحمن الرحیم. محضر مبارک رهبر عظیم الشأن انقلاب ایران حضرت آیت اللَّه العظمی امام خمینی- مد ظله العالی
با تقدیم ادعیه و تحیات، از حضور مبارک استدعای ابلاغ اوامر کتبی و تعیین تکلیف نسبت به مسائل مشروحه ذیل را که مورد حاجت اشخاص و مأمورین دولت است مینماید:
1- با آنکه دستورات لازم الاتباع آن حضرت در مورد لزوم فعالیت بیشتر کشاورزان و توسعه سطح کشت منطوقاً و مفهوماً ناظر به کار مشروع هر کس در زمینی است که طبق مبانی شرعی و قانونی در اختیار دارد، مع التأسف جمعی از افراد ضد انقلاب و فرصت طلب در بعضی از مناطق، اذهان ساده روستاییان را مشوب نموده و وانمود میسازند که کشت و کار بدون اجازه در اراضی دیگران نیز در حکم اطاعت از امر امام و توسعه میزان کشت تلقی خواهد شد. استدعای صدور حکم در رفع این گونه شبهات و القائات را دارد.].
بسمه تعالی
تصرف در اراضی دیگران چه به طور کشت یا به طریق دیگر حرام است و توسعه کشت به طور غصب جایز نیست و باید از آن احتراز شود.
روح اللَّه الموسوی الخمینی
[2- بعضی افراد با سخنرانی و انتشار اعلامیهها با تأویل و تعبیر نابجا از اصل «الزرع للزارع و لو کان غاصباً» وانمود مینمایند که هر کس بدون اجازه و عدواناً در زمین دیگری شخم بزند و بذر بپاشد، میتواند استیلای غاصبانه خود را تا برداشت محصول ادامه دهد. مستدعی است نظر مبارک را در این مورد که آیا میتوان از این گونه افراد غاصب قبل از رسیدن محصول خلع ید نمود و تعیین حدود ضمان شرعی غاصب ابلاغ فرمایند.].
بسمه تعالی
غاصب باید فوراً زمین مغصوب را به صاحبش رد کند و صاحب زمین میتواند کشت او را حتی قبل از رسیدن موعد برداشت از زمین خود تخلیه کند.
روح اللَّه الموسوی الخمینی
در خاتمه از حضور مبارک اجازه میخواهد که متن فتاوی صادره را برای اطلاع عموم مردم و بخصوص کشاورزان و روستاییان به طبع رسانیده و در دهات و مزارع کشور منتشر نماید تا ان شاء اللَّه تعالی بدین وسیله و با مدد گرفتن از اوامر آن رهبر عالیقدر از تجاوزات و تصرفات عدوانی و غاصبانه بخصوص در شروع فصل کشت پاییزه حتی الامکان جلوگیری و به ایجاد نظم و آرامش در مناطق روستایی کمک گردد. با تقدیم شایسته ترین احترامات- علی ایزدی].» (صحیفه امام، ج10، ص: 256 ـ 257)
ـ سخنرانی در جمع اعضای جهاد سازندگی یزد؛ قضایای کردستان- سازندگی (1358)
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
من اول راجع به این قضیه ناگوار کردستان چند کلمه عرض کنم.
قضایای کردستان نه این است که قابل حل نیست؛ و نه این است که که دولت یا ملت عجز دارند از اینکه اشرار را سرکوبی کنند. لکن برای اینکه ما ملت کُرد را از خود میدانیم، چنانچه ملت کُرد هم ماها را از خود میدانند، جدا نیستیم از هم، اگر بخواهیم با یک شدت زیادی رفتار کنیم، خوب، خوف این است که برادرهای کُرد هم خیلی صدمه ببینند. و لهذا ما میخواهیم که به طور متوسط، نه ملایمت و نه سختگیری به طور سرکوبی عمومی این خائنین را بتدریج پاکسازی کنیم، و ان شاء اللَّه میشود این. و این را بدانید که اینها چیزی نیستند. اینها الآن یک حال دفاعی به خودشان گرفتند. [وضع] چریکی بسیار ناقص که میآیند چند نفر را میکُشند و فرار میکنند توی جنگلها. و ان شاء اللَّه از این جنگلها هم کلکشان کنده میشود. قوای دولتی و مجاهدین و همه؛ یعنی آنهایی که تتمه قوای دولتی هستند، اینها همه پیشروی میکنند، و ان شاء اللَّه سرحَدّات گرفته میشود، بسته میشود، و راه اینکه به آنها کمک کنند بسته میشود.
و من به ملت کُرد این مطلب را تذکر میدهم که در عین حالی که ما تمام افراد را،- الّا آن طبقه بالای خائن- عفو کردیم، مع الأسف دیده میشود که بعضی از این افراد بازی خوردند از این دمکراتها، و خیال میکنند که اینها برای آنها یک خدمتی میخواهند بکنند. اینها باید بدانند که جز خرابکاری الآن کاری از آنها نمیآید. این طور نیست که اینها بخواهند به ملت کُرد خدمت بکنند. اینها روابطشان با اجانب، با صهیونیسم، با امریکا، با رژیم سابق ثابت است. و اینها دارند برای آنها کار میکنند. آنها میخواهند ملت کُرد را تا آخر وابسته به خارج و تحت فشار سابق قرار بدهند. و اگر بتوانند، ایران هم همین کار را بکنند؛ یعنی تمام ایران را.
باید ملت کُرد بیدار بشود و اینها را معرفی کند؛ و خودش هم کمک کند به قوای دولتی تا اینها پاکسازی بشوند. و ما نمیخواهیم یک شدتی و یک قدرت فوق العادهای عمل بشود که خدای نخواسته برادرهای کُرد ما هم زیر پا بروند، و الّا برای ما این معنا که در یک روز و در دو روز حل بکنیم این قضایا را تمام اینها را از بین ببریم، این کاری ندارد. این محذور هست که برادرها و خواهرهای کُرد ما در آنجا هستند. آنها اگر جدا بشوند از آنها و آنها را از خودشان جدا بکنند که آنها بروند بیرون شهرها و بروند در جنگلها، آن وقت ممکن است که ما با یکی دو روز تمام کنیم قضیه را. در هر صورت، باید برادران کرد ما متوجه باشند که اینها یک طایفهای هستند اخلال میخواهند بکنند؛ نمیخواهند خدمت بکنند. همینها هستند که شماها را در فشار قرار دادند. و همینها هستند که جوانهای ایران را میکشند. و همینها هستند که خرمنها را آتش میزنند. و همینها هستند که کارگرها را از کار بازمیدارند، و میخواهند اصل چرخ اقتصادی مملکت گردش نکند و قصد اینها خدمت به اجانب است، و ایجاد فتنه و فساد است. ان شاء اللَّه امیدوارم که به زودی قطع بشود این ریشهها.
و اما جهاد سازندگی؛ من از همه برادرها و خواهرهایی که در این راه مجاهده کردند و میکنند و گاهی من در تلویزیون میبینم که اینها کارها انجام میدهند. و بسیار از این جهت من خرسند میشوم که ببینم برادرها و خواهرها نسبت به طوایف ضعیف خدمتگزاری میکنند؛ و این اسباب این میشود که قدرتشان را چند برابر کند. وقتی که ببینند شماها میروید در آنجا برایشان کار میکنید، آنها هم خودشان تشویق میشوند به اینکه کارهای زیادتر بکنند. و امیدوارم که با همین قدرتها- که قدرت اسلام است؛ یعنی آن قوّه اسلام از اول همراه بوده است که کارها را تا اینجا رسانده، و بعدها هم ان شاء اللَّه خواهد رساند- امیدوارم که با این قدرت اسلام همه امور اصلاح بشود. و این تحولی که در جوانهای ما، در خواهرها و برادرهای ما، حاصل شده است که این طور حس تعاون، حس خدمت به ملت، خدمت به اسلام، پیدا شده است، این خیلی امیدوار میکند انسان را به اینکه با این قدرت ایمانی که الآن در ملت ما هست، و ان شاء اللَّه باقی میماند، همه کارها انجام بگیرد.
و من امیدوارم که آقایان، در هر جا و در هر محلی هستند، راجع به این مسائلی که الآن پیش است، مِنْ جمله قضیه این شوراها، جدیت کنند که مبادا یک افراد فاسدی در این شوراها پیدا بشود. برای اینکه این شوراها تمام مقدرات یک شهرستان دست آنهاست. و اگر خدای نخواسته یک اشخاص فاسد در این شوراها پیدا بشود، ممکن است که شهرستان را، بلکه ایران، بلکه اسلام را به فساد بکشند. باید درست متوجه باشید اشخاصی را که انتخاب میکنید سوابقشان را مطالعه کنید، بدانید. خوب، هر شهری میداند که افراد معتمد، افراد صحیح، کیها هستند. در یک شهر، ده- پانزده [نفر از] افرادی که شناسا باشند، از هر تیپی که هستند؛ از هر جمعیتی که هستند، شناسایی کامل: در زمان سابق چه جور بودند؛ در زمان انقلاب چه جور بودند؛ از اول انقلاب تا حالا چه جور بودند؛ سوابق خانوادگیشان چه هست؛ عقایدشان چه هست؛ مقدار معلوماتشان چه هست. در هر شهری باید یک همچو اشخاص مؤمن، معتقد، مؤمن به نهضت اسلامی، به جمهوری اسلامی، و منحرف نبودن به یکی از این مکتبهای فاسد را انتخاب کنند، تا ان شاء اللَّه مقدرات شهرتان را در دست بگیرند، و کارها را موافق صلاح ملت و صلاح شهرستان خودتان ان شاء اللَّه اجرا بکنید.
و من از همه شما متشکر هستم. و از این حس تعاونتان خیلی حَظّ میبرم. و خیلی میل هم من خودم داشتم که بروم یک دفعه در این جهاد سازندگی من هم خدمت بکنم. اما خوب، من محذوراتم زیاد است؛ و خدمتی هم از من نمیآید دیگر. خدمت من همین است که دعا کنم به شما. ان شاء اللَّه خداوند همه شما را حفظ کند. موفق باشید؛ مؤید باشید ان شاء اللَّه.
و السلام علیکم و رحمة اللَّه و برکاته.» (صحیفه امام، ج10، ص: 258 ـ 261)
ـ پیام تشکر به رئیس جمهور سوریه؛ تبریک عید سعید قربان (1360)
«بسم اللَّه الرحمن الرحیم
حضرت آقای حافظ اسد، رئیس جمهور عربی سوریه
پیام تبریک آن حضرت به مناسبت فرا رسیدن عید مبارک اضحی واصل و موجب تشکر گردید. متقابلًا این عید بزرگ اسلامی را به شما و مردم مسلمان و برادر کشور سوریه تبریک میگویم. اطلاع دارید که امریکای جنایتکار برای نابودی جمهوری اسلامی ایران به هر توطئه و نیرنگی دست میزند، تا جایی که مخازن نفتی کشور کویت را به وسیله رژیم عراق و با کمک حکومتهای مرتجع منطقه مورد هجوم قرار داده و ما را مسئول این جنایت عظیم معرفی مینماید. ملت مسلمان ما از کشورهای مترقی و اسلامی انتظار دارد از جمهوری اسلامی ایران حمایت نمایند تا بهتر بتوانیم بدون وابستگی به شرق و غرب به راه افتخارآمیزمان ادامه دهیم. موفقیت و پیروزی مسلمانان را بر همه استعمارگران جنایتکار، بخصوص امریکای جهانخوار و اسرائیل خونخوار، از خداوند متعال مسألت مینمایم. و السلام علیکم. 11 ذی حجة الحرام 1401
روح اللَّه الموسوی الخمینی.» (صحیفه امام، ج15، ص: 289)
ـ پیام به پادشاه عربستان سعودی؛ انتقاد از عملکرد مأموران سعودی (1360)
«بسم اللَّه الرحمن الرحیم
حضرت ملک خالد بن عبد العزیز، پادشاه عربستان سعودی
مرقوم شما واصل گردید. آنچه که سفارت جمهوری اسلامی گفته است صحیح است. این جانب تمام گرفتاریها و بدبختیهای مسلمین و دولتهای کشورهای اسلامی را در اختلاف و نفاق بین آنان میدانم. چرا باید دولتهای اسلامی با داشتن قریب یک میلیارد جمعیت و در دست داشتن ذخیرههای زیر زمینی، خصوصاً موجهای نفت که رگ حیات ابرقدرتهاست، و برخورداری از تعلیمات حیاتبخش قرآن کریم و دستورات عبادی سیاسی پیامبر اسلام- صلی اللَّه علیه و آله و سلم- که مسلمانان را به اعتصام به «حبل اللَّه» دعوت و از تفرقه و اختلاف تحذیر میفرماید[6]، و با داشتن مَلاذ[7] و ملجأیی چون حرمین شریفین، که در عهد رسول اللَّه- صلوات اللَّه علیه- مرکز عبادت و سیاست اسلامی بوده و پس از رحلت آن بزرگوار مدتها نیز چنین بوده است و طرح فتوحات و سیاسات از آن دو مرکز بزرگ سیاسی عبادی ریخته میشده است، اکنون به واسطه کجفهمیها و غرضورزیها و تبلیغات وسیع ابرقدرتها کار را به آنجا بکشانند که دخالت در امور سیاسی و اجتماعی، که مورد احتیاج مبرم و از اهمّ امور مسلمین است، در حرمین شریفین جرم شناخته شود و پلیس سعودی در داخل مسجد الحرام و در جایی که به حکم خدا و به نصّ قرآن مجید برای همه کس حتی منحرفین محل امن است با چکمه و سلاح به مسلمانان حمله کرده و آنان را مضروب و دستگیر نمایند و به زندان بفرستند.
جرم این مسلمانان شعار بر ضد امریکا و اسرائیل، این دشمنان خدا و رسول بوده است.
من نمیدانم مسائل و جریاناتی که در کشور شما و حرمین شریفین میگذرد به طور صحیح به شما گزارش میدهند، یا همچون شعارهای ایرانیان، که در همه جا شعار آنان مشهور است، برای شما تحریف شده و بر خلاف واقع گزارش دادهاند. و نمیدانم ائمه جماعات حرمین شریفین از اسلام چه برداشت کردهاند و از حج بیت اللَّه الحرام، که سرتاسر آن مشحون به سیاست، و سرّ جعل آن قیام انسانها به قسط[8] و رفع ستمگریها و چپاولگریهاست، که سیاست کلی انبیای عظام و خصوص حضرت رسول خاتم- صلوات اللَّه علیه و آله و سلم- است چه فهمیدهاند که زائرین حرمین شریفین را به اسم اسلام از دخالت در سیاست و حتی از شعار علیه اسرائیل و امریکا منع و مسلمانان را، به دلخواه امریکا و اسرائیل و سایر دشمنان اسلام و بر خلاف سیره پیامبر عظیم الشأن اسلام- صلی اللَّه علیه و آله و سلم- و مسلمانان صدر اسلام، از دخالت در سیاست منع میکنند و عمداً یا از روی جهالت و غفلت مقدمات سلطه اجانب را بر ممالک اسلامی حتی حرمین شریفین، مهبط[9] وحی و مهبط ملائکة اللَّه فراهم مینمایند. اگر دولت حجاز از این فریضه عبادی- سیاسی، که هر سال در مواقف کریمه حرمین شریفین با حضور میلیونی مسلمانان تشکیل میشود، استفاده سیاسی اسلامی مینمود، احتیاج به امریکا و هواپیماهای آواکس[10] آن، و سایر ابرقدرتها نداشت و مشکلات مسلمانان حل میشد. میدانیم که امریکا این هواپیماها را از آن جهت در اختیار عربستان قرار داده است تا به نفع خود و اسرائیل از آنها استفاده نماید. چنانکه دیدیم که آواکسهای امریکایی برای تفرقه بین ایران و سایر مسلمانان عرب گزارشی سرتاسر دروغ داد مبنی بر بمباران مراکز نفتی کویت توسط ایران. مع الأسف این سهل انگاری در عموم دولتهای کشورهای اسلامی شیوع دارد، تا آنجا که مسلمانان و خصوص دولتمردان آنان را دست خیانتکار و جنایتکار ابرقدرتها از دخالت در سیاست و اهتمام به امر مسلمین برکنار زده است؛ و تا جایی که در مرکز سیاست اسلام، مسلمین به حکم وعّاظ السلاطین با دخالت در سیاست، بلکه با شعار علیه دشمنان خونخوار قرآن کریم و اسلام عزیز، مجرم شناخته میشوند و به حبس و شکنجه کشیده میگردند.
آیا شما از این فجایع که در حرمین شریفین، در مأمن الهی و در جوار قبر رسول اللَّه- صلوات اللَّه علیه- به بار میآید مطلع هستید؟ یا مسائل به صورتی غلط و انحرافی برای شما ترسیم میگردد، چنانکه از گزارش شعار ایرانیان معلوم میشود. ما در ایران بپاخاستیم که به امید خداوند قادر متعال مسلمانان جهان را در زیر پرچم توحید و متعهد به احکام مترقی اسلام جمع، و دست ابرقدرتها را از ممالک اسلامی کوتاه، و مجد مسلمین صدر اسلام را بازگردانیم، و سلطه ظالمانه کفار را از بلاد مسلمانان به هم پیچیده و آزادی و استقلال را به مسلمین بازگردانیم. و امید آن است که دولتهای اسلامی و خصوص دولت عربستان سعودی، که در مرکز سیاست اسلامی واقع است، با ما هم صدا و همفکر شوند؛ و هر یک در کشورهای خود شیرینی حمایت بیدریغ ملتها را بچشند، و همچون دولت مردمی ایران از این نعمت بزرگ الهی بهرهمند شوند؛ و به حکم قرآن مجید با ملتها و دولتهای اسلامی به رحمت و اخوت، و با کفار و غارتگران بین المللی به شدت و قدرت عمل کنند.[11] اخیراً به این نکته تأکید میکنم که از مکتوب شما ظاهر میشود که گزارشهای دروغ و انحرافی به شما داده میشود[12]. چنانکه نوشتهاید شعارهای زائرین ایرانی موجب نارضایتی و تنفر زائرین بیت اللَّه شده است. بهتر بود شما اشخاص امینی را مأمور گزارشها نمایید تا معلوم شود شعار ضد اسرائیل و امریکا موجب تنفر و نارضایتی زائرین نشده، بلکه برخورد مأمورین دولت سعودی و ضرب و هتک و به حبس کشیدن مهمانان خدای متعال، به جرم شعار علیه اسرائیل و امریکا، موجب تنفر و نارضایتی مسلمانان جهان و خصوص زائران بیت اللَّه الحرام و حرم معظّم رسول اللَّه- صلی اللَّه علیه و آله و سلم- شده است.
از خداوند متعال خواستارم که مسلمانان را از خواب غفلت بیدار، و عظمت اسلام را روز افزون فرماید؛ و مسلمانان و خصوص دولتمردان را به آنچه صلاح اسلام و مسلمین است هدایت فرماید. و السلام علیکم و علی جمیع المسلمین.
روح اللَّه الموسوی الخمینی.» (صحیفه امام، ج15، ص: 290 ت 293)
ـ پیام تشکر به رئیس امارات متحده عربی؛ تبریک عید سعید قربان (1360)
«بسم اللَّه الرحمن الرحیم
حضرت آقای شیخ زاید بن سلطان آل نهیان، رئیس امارات متحده عربی
تلگراف تبریک آن حضرت به مناسبت فرارسیدن عید مبارک اضحی واصل و موجب تشکر گردید. متقابلًا این عید سعید را به شما و مردم مسلمان امارات متحده تبریک میگویم. اطلاع دارید که جمهوری اسلامی ایران تنها به خاطر ضدیت با امریکای جهانخوار از هر سو مورد توطئه قرار گرفته است و امریکا میکوشد با توسل به انواع دسیسهها جمهوری اسلامی ایران را از پای درآورد، تا جایی که اخیراً به وسیله حکومت بعثی عراق و با کمک برخی از حکومتهای مزدور[13]، مخازن نفتی کویت را مورد هجوم قرار داده، و این جنایت هولناک را به ما نسبت میدهند. توقع ملت مسلمان ما از کشورهای اسلامی این است که از ما پشتیبانی نمایند تا بهتر بتوانیم با استقلال و بدون وابستگی به شرق و غرب به زندگی مسالمتآمیز خودمان ادامه دهیم. پیروزی مسلمانان جهان را بر همه مستکبران و استعمارگران، بخصوص امریکای جهانخوار، از خداوند متعال مسألت مینمایم. و السلام علیکم. 11 ذی حجة الحرام 1401
روح اللَّه الموسوی الخمینی.» (صحیفه امام، ج15، ص: 294)
ـ پیام تشکر به رئیس جمهور مالدیو؛ تبریک عید سعید قربان (1360)
«بسم اللَّه الرحمن الرحیم
جناب آقای مأمون عبد القیوم، رئیس جمهوری مالدیو[14] تلگراف تبریک آن جناب به مناسبت فرا رسیدن عید مبارک اضحی واصل و موجب تشکر گردید. متقابلًا این عید سعید را به شما و مردم مسلمان کشور مالدیو تبریک میگویم. امروز ما فقط به خاطر ضدیت با امریکا از هر سو مورد توطئه قرار گرفتهایم، و امریکای جنایتکار برای نابودی جمهوری اسلامی ایران به هر حیلهای دست میزند تا جایی که مخازن نفت کشور کویت را به وسیله عراق و با کمک رژیمهای مرتجع منطقه مورد هجوم قرار داده و ما را مسئول این جنایت بزرگ معرفی مینماید. ملت مسلمان ما از کشورهای اسلامی و مترقی انتظار دارد از ما پشتیبانی نمایند تا بهتر بتوانیم بدون وابستگی به شرق و غرب به راهمان ادامه دهیم.
پیروزی اسلام و مسلمانان را بر همه استعمارگران بخصوص امریکای جهانخوار و اسرائیل تجاوزگر از خداوند متعال مسألت مینمایم. و السلام علیکم. 11 ذی حجة الحرام 1401
روح اللَّه الموسوی الخمینی.» (صحیفه امام، ج15، ص: 295)
ـ پیام تشکر به رئیس جمهور یمن جنوبی؛ تبریک عید سعید قربان (1360)
«بسم اللَّه الرحمن الرحیم
جناب آقای علی ناصر محمد، دبیر کل حزب سوسیالیست و رئیس شورای عالی جمهوری دمکراتیک یمن
تلگراف تبریک آن جناب به مناسبت فرارسیدن عید مبارک اضحی واصل و موجب تشکر گردید. متقابلًا این عید بزرگ اسلامی را به شما و مردم مسلمان کشورتان تبریک میگویم. اکنون که ما فقط به جرم ضدیت با امریکای جهانخوار با انواع توطئهها روبرو هستیم و امریکای جنایتکار برای نابود کردن جمهوری اسلامی ایران به هر نیرنگی متوسل میشود، تا جایی که مخازن نفت کشور کویت را به وسیله رژیم بعث عراق و با کمک حکومتهای مرتجع منطقه مورد هجوم قرار میدهد و ما را مسئول این جنایت عظیم قلمداد میکند؛ در چنین شرایطی ملت انقلابی ما از کشورهای اسلامی و مترقی انتظار دارد از ما پشتیبانی نمایند تا بهتر بتوانیم بدون وابستگی به شرق و غرب به راه افتخارآمیزمان ادامه دهیم. پیروزی همه مسلمانان و مستضعفان جهان را بر استعمارگران، بخصوص امریکای جنایتکار، از خداوند متعال مسألت مینمایم. و السلام علیکم. 11 ذی حجة الحرام 1401
روح اللَّه الموسوی الخمینی.» (صحیفه امام، ج15، ص: 295)
[1] - تلگراف امام خمینی در پاسخ تلگراف تبریک مورخ 17/ 7/ 44 آقایان: علی صافی و لطف اللَّه صافی به حضور معظم له به مناسبت ورود امام امت به نجف است.
[2] - همسر آقای سید احمد خمینی.
[3] - آقای سید حسن خمینی.
[4] - آقای سید محمد باقر سلطانی طباطبایی.
[5] - تولد سید رضا( یاسر) مصطفوی، فرزند دوم آقای سید احمد خمینی.
[6] - اشاره است به آیه 103 سوره آل عمران:« وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا» همگی به ریسمان خدا چنگ بزنید و از تفرقه و پراکندگی بپرهیزید
[8] - برگرفته از آیه 97 سوره مائده:« جَعَلَ اللَّهُ الْکَعْبَةَ الْبَیْتَ الْحَرامَ قِیاماً لِلنَّاسِ»
[10] - هواپیماهای مجهّز به سیستمهای راداری پیشرفته برای شناسایی تحرکات زمینی و هوایی. امریکا در جریان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، پس از چندین سال هیاهوی تبلیغاتی، زمانی چند فروند از این هواپیماها را به دولت سعودی با قیمتهای گزاف فروخت که قبلًا تضمین کافی از آن دولت گرفته بود مبنی بر اینکه استفاده از آنها با نظارت امریکا خواهد بود و هیچ گاه این هواپیماها علیه اسرائیل مورد بهرهبرداری قرار نخواهد گرفت.
[11] - اشاره است به آیه 29 سوره فتح:« مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللَّهِ وَ الَّذِینَ مَعَهُ أَشِدَّاءُ عَلَی الْکُفَّارِ رُحَماءُ بَیْنَهُمْ» محمد( ص) فرستاده خداست و یاران و همراهانش بر کافران بسیار قوی دل و سخت و با یکدیگر بسیار مشفق و مهربانند.
[12] - متن پیام پادشاه عربستان به امام خمینی، در روزنامههای 19 مهر 1360 منتشر گردید. ر. ک: روزنامه جمهوری اسلامی، ش 682، سال سوم
[13] - در مطرح ساختن اتهام حمله ایران به مخازن نفتی کویت و بهرهبرداری وسیع تبلیغاتی از آن، به گزارش هواپیماهای آواکس عربستان استناد شده بود
[14] - جمهوری مالدیو در قاره آفریقا واقع شده و اکثریت مردم آن را مسلمانان تشکیل میدهند