موعظه روح الله برای حوزه و دانشگاه
امام خمینی از ابتدای زمانی که احساس کرد میتواند در جامعه تاثیرگذار باشد و حرف و کلامش خریدار پیدا کرد؛ تلاش کرد به اصلاح جامعه بپردازد و همواره برای همه اقشار جامعه مواعظ و توصیههای اخلاقی داشت که در جان و روان آنها مینشست و کام تشنه معارف و مواعظ هر شنونده مستعدی را سیراب میکرد. انسانهای فهیم و راویان صادقی همچون استاد شهید مرتضی مطهری که توفیق حضور در درس اخلاق حضرت امام را داشتهاند در خصوص تاثیرگذاری این کلاس درس بر مخاطبین چنین میگویند:
اگرچه در آغاز مهاجرت به قم هنوز از مقدمات فارغ نشده بودم و شایستگی ورود در معقولات را نداشتم، اما درس اخلاقی که به وسیله شخصیت محبوبم در هر پنجشنبه و جمعه گفته میشد و در حقیقت درس معارف و سیر و سلوک بود، نه اخلاق به مفهوم خشک علمی که مرا سرمست میکرد. بدون هیچگونه اغراق و مبالغهای این درس مرا آنچنان به وجد میآورد که تا دوشنبه و سهشنبه هفته بعد خود را شدیدا تحت تاثیر آن مییافتم، بخش مهمی از شخصیت فکری و روحی من در آن درس و سپس در درسهای دیگری که در طی دوازده سال از آن استاد الهی فرا گرفتم، انعقاد یافت و همواره خود را مدیون او دانسته و میدانم. راستی که او «روح قدس الهی» بود. (علل گرایش به مادیگری، ص 10)
با توجه به نزدیک شدن به روز وحدت حوزه و دانشگاه مناسب است نگاهی بیندازیم به یکی از مواعظی که حضرت امام در طول زندگانی خود بسیار بر آن تاکید داشته و همواره تلاش کردهاند آن را سرلوحه زندگی و حیات علمی -سیاسی خود قرار داده و خطاب به این دو قشر تاثیرگذار در جامعه نیز آن موعظه را با تاکید بیان کردهاند. موعظهای که به تفسیر ایشان تنها موعظه خداوندی در قرآن است و گوینده آن نیز به گفته صریح قرآن، پیامبر اکرم (ص) میباشد و ناقل آن هم قرآن است. آیه شریفه:
«قل انما اعظکم بواحده ان تقومو لله مثنی و فرادی» (سوره سبا/ آیه46) بیانکننده این موعظه الهی به بشریت است.
حضرت امام در متن یادبودی که در تاریخ 1323/2/15 در دفتر یادداشت مرحوم حجتالاسلام والمسلمین حاج سید علیمحمد وزیری یزدی نوشتهاند (دفتری که مطالب بیش از دو هزار تن از علما و دانشمندان شیعی نیمه اول قرن چهارده ه.ش در آن گردآوری شده و هم اکنون در کتابخانه وزیری یزد نگهداری میشود) و از آن به عنوان تاریخیترین سند مبارزاتی ایشان نام برده میشود، ایشان با اشاره به این آیه شریفه خطاب به علماء و روحانیون میفرمایند:
هان ای روحانیین اسلامی! ای علمای ربانی! ای دانشمندان دیندار! ای گویندگان آیین دوست! ای دینداران خداخواه! ای خداخواهان حق پرست! ای حق پرستان شرافتمند! ای شرافتمندان وطنخواه! ای وطنخواهان با ناموس! موعظت خدای جهان را بخوانید و یگانه راه اصلاحی را که پیشنهاد فرموده بپذیرید و ترک نفعهای شخصی کرده تا به همه سعادتهای دو جهان نائل شوید و با زندگی شرافتمندانه دو عالم دست در آغوش نهید. (صحیفه امام/ج1/ص22)
همچنین ایشان در دیداری که با جمعی از دانشجویان مسلمان ایرانی در آخرین روزهای حضور در دهکده نوفل لوشاتو داشتهاند، خطاب به آنان میفرمایند:
من این موعظه خدای تبارک و تعالی به لسان قرآن را دارم به شما میرسانم. این موعظه به ما میفهماند به اینکه باید وحدت کلمه داشته باشیم؛ وجهه ما یک چیز باشد: «الله»، انْ تَقُومُوا لِلّه، قیام للَّه. دیگر نمیتواند که یک کسی یک طرف برود، یک کسی یک طرف دیگر. اگر دیدید که در یک قیامی دستهدسته و حزب شد و حزبْ حزب و جبهه جبهه شد، بدانید خدا در کار نیست. اگر همه با هم متوجه به یک نقطه [باشند]... دعوت به وحدت کلمه است، به وحدت عقیده است. وحدت عقیده وحدت کلمه میآورد، وحدت عمل میآورد. انَّما اعِظُکُمْ بِواحِدَة؛ یک موعظه فقط، فقط یک موعظه. توی این موعظه همه چیز هست. شما این یک موعظه را گوش کنید، عمل کنید، همه چیز شما در این یک موعظه هست. موعظه خداست، آن هم فقط یک موعظه. همه چیزهایی که شما تصور بکنید توی این یک کلمه [هست]. اینکه قرآن معجزه است برای این چیزهاست که سه تا چهار تا کلمه تمام حیثیات بشر را اداره میکند. اعِظُکُمْ بِواحِدَةٍ انْ تَقُومُوا للَّهِ مَثْنی و فُرادی. قیام اگر قیامِ للَّهِ شد، همه چیز متمرکز میشود در همان الوهیت. (صحیفه امام /ج5/511)
در این روز که به نام روز وحدت حوزه و دانشگاه نامگذاری شده مناسب است این دو قشر اصلی تاثیرگذار در جامعه به این موعظه خداوندی گوش فرا داده و با وحدت کلمه کشور را به سمت سعادت و رفاه همراه با استقلال و آزادی رهنمون کنند.
مهدی حاضری