ـ نامه درباره وضعیت حوزه نجف (1354)
امام خمینی در نامه‌ای به برادرش سید مرتضی پسندیده وضعیت حوزۀ علمیۀ نجف سال 54 را چنین توصیف می‌کند:
«گرفتاری‌ها را خواهید شنید. حوزه را باید گفت منقرض شد یا در شُرُف است مگر خداوند تعالی فرجی عنایت کند. این جانب در کمال ناراحتی نفس‌های آخر عمر را میکشم؛ از جنابعالی و سایر دوستان امید دعای خیر دارم.» (صحیفه امام، ج3، ص: 122)
ـ مصاحبه با مجله «الاقتصاد العربی» فرانسه درباره بازگشت به ایران (1357)
امام خمینی در مصاحبه با خبرنگار فرانسوی مجله الاقتصاد العربی و بولتن خبری خاورمیانه دیدگاه خود دربارۀ ایران و بازگشت به کشور بیان کرد. ازجمله به پرسش‌های ذیل پاسخ گفت:
سؤال: [...امکان این باشد که شاه ایران را ترک کند و حکومتی انتقالی متشکل از همین سازشکاران تشکیل شود. آیا در چنین شرایطی شما این دولت را به عنوان دولت انتقالی خواهید پذیرفت و به ایران باز خواهید گشت؟]
جواب: اولین چیزی که در خواستههای ما آمده است و عموم ملت خواهان آنند، برکناری شاه است، و لکن مسأله شخص شاه نیست. ما هر حکومتی را که از طرف خود مردم نباشد و متکی به همان قدرتی که شاه را سرِ کار آورد و حفظ کرد و یا قدرتی دیگر، بشدت طرد میکنیم، و با او همان رفتاری را خواهیم کرد که با شاه کرده و میکنیم. و مسأله رفتن من به ایران، یا بودن در خارج از ایران تابع این است که در کجا بهتر بتوانم به ملتم بیشتر خدمت کنم.
[اظهار داشتهاید که همه کسانی که چه با عنوان موافق و چه با فرصت طلبی به عنوان مخالف، دم از قانون اساسی و انتخابات آزاد میزنند، باید از تصدی امور برکنار شوند. آیا این بدان معنی است که قانون اساسی فعلی به نظر شما از اعتباری برخوردار نیست؟ اگر چنین است، به نظر شما چه قانونی اساسیای باید برای اداره امور کشور تهیه شود؟]
- شاه و دارودستهاش که دم از قانون اساسی میزنند، شکی نیست که نه برای احترام به قانون است، زیرا پنجاه سال است قانون را زیر پا گذاشتهاند، بلکه برای آن است که با این فریب، مقام سلطنت و شخص شاه را در این مقام حفظ کنند. و من به دلیل همین توطئه شاه، مکرر به عموم ملت ایران و سران قوم، تذکر دادهام که دم از قانون اساسی نزنند، که ندانسته گرفتار توطئه شاه میشوند و قانون اساسی فعلی بدون اصلاحات، از نظر من اعتباری ندارد.
[نظرتان درباره فعالیت احزاب سیاسی چپ، بدون اتکا به هیچ قدرت خارجی در چهارچوب حکومت جمهوری اسلامی چیست؟]
- در جمهوری اسلامی، هر فردی از حق آزادی عقیده و بیان برخوردار خواهد بود، و لکن هیچ فرد و یا گروه وابسته به قدرتهای خارجی را، اجازه خیانت نمیدهیم.
[نظرتان درباره مبارزه مردم فلسطین چیست؟ با توجه به اینکه بیش از نیمی از نفت اسرائیل از ایران تأمین میشود. چه اقداماتی باید از سوی ایران در این زمینه صورت گیرد؟]
- یکی از علل قیام مردم مسلمان ایران علیه شاه، حمایت بیدریغ او از اسرائیل غاصب است. و شاه، نفت اسرائیل را تأمین می‌کند. ایران را بازار مصرف کالاهای اسرائیل کرده است و حمایتهای معنوی دیگر. و برای فریب افکار جهانی صرفاً به محکوم کردن اسرائیل میپردازد. ملت مسلمان ایران و هیچ مسلمانی و اصولًا هیچ آزادهای، اسرائیل را به رسمیت نمیشناسد و ما همواره حامی برادران فلسطینی و عرب خود خواهیم بود.» (صحیفه امام، ج5، ص: 138)
ـ مصاحبه با روزنامهنگاران نروژی و روزنامههای فاینانشال تایمز لندن و الرأی تونس (1357)
امام خمینی در این مصاحبه به پرسش‌هایی پیرامون حال و آینده انقلاب اسلامی ایران پاسخ داد.
سؤال: [برنامههای آینده حضرت آیت اللَّه برای ایران چیست؟]
جواب: ما ان شاء اللَّه وقتی که شاه رفت، یک حکومت اسلامی در ایران ایجاد مینماییم و شکل رژیم را که جمهوری اسلامی است به آرای عمومی میگذاریم و تمام نواقصی که تا کنون شاه پیش آورده است حتی الامکان ترمیم میکنیم.
[آیا دولت جدید مورد نظر شما صد درصد اسلامی است؟ به این معنی که در حکومت آینده محلی برای یهودیان، مسیحیان و سایر اقلیتهای مذهبی خواهد بود یا نه؟]
- البته که در حکومت اسلامی محلی برای اقلیتهای مذهبی وجود دارد. و آنها الآن هم وکیل دارند و در مجلس واردند. ما در حکومت اسلامی هم برای آنها این حق را قائلیم.
[روابط دولت آینده با غرب، چگونه خواهد بود، آیا تمام خارجیهایی که در ایران هستند باید ایران را ترک کنند؟]
- ما با ملتهای غرب نه تنها هیچ نظر سوئی نداریم، بلکه با آنان صمیمی هم هستیم و آن دولتهایی که با ملت ایران بدرفتاری کردهاند ما با آنها نظر خوبی نداریم و در هر صورت با غربیها ما رفتارمان عادلانه است و هیچ وقت با هیچ کس، رفتار ظالمانه نخواهیم داشت.» (صحیفه امام، ج5، ص: 141)