معاونت پژوهش
همزمان با تأسیس دفتر نمایندگی مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام(ره) در قم، معاونت پژوهش این دفتر در راستای شناخت و ترویج مکتب فکری و سیره عملی و علمی بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران و بازخوانی منظومه فکری معمار کبیر انقلاب فعالیت خود را آغاز کرد.
این معاونت که عمدۀ فعالیت و اهداف دفتر نمایندگی قم را دربرمی‌گیرد، برای کارآیی و بهره‌وری بهتر و بیشتر به چندین واحد تقسیم شده و هر واحد فعالیت مشخص و مجزایی در راستای اهداف موسسه دارد. ازجمله واحدهای معاونت پژوهش عبارتند از: 1. واحد تحقیقات؛ 2. واحد ویرایش و نشر؛ 3. واحد خاطرات؛ 4. واحد پایان‌نامه‌ها؛ 5. واحد پاسخگویی؛ 6. بخش کتابخانۀ پژوهشی(مرجع)؛ 7. واحد همایشها
هر واحد به صورت مستقل در بخش مربوط به خود معرفی خواهند شد.
واحد ویرایش و نشر
با آغاز به کار دفتر نمایندگی مؤسسه در قم، مقرر گردید کلیة کارهای علمی پژوهشی آثار حضرت امام(س)، به جهت محتوای علمی و حوزوی آنها، در دفتر قم و زیر نظر کارشناسان مربوطه انجام گیرد. از این رو، واحد ویرایش و نشر دفتر قم به صورت فعال و با نیروهای با تجربه در زمینه‌های لازم، به خصوص در بخش ویرایش علمی و نیز ویرایش کتب عربی، کار خود را آغاز کرد، و تاکنون توانسته است دهها کتاب جهت چاپ و نشر، با کم‌ترین اغلاط و اشکالات فنی به تهران ارسال نماید، که بسیاری از آنها بارها به چاپ رسیده است.
ضمناً طراحی جلد تمامی کتب حوزوی با این مدیریت بوده و بعضاً طراحی جلد کتب فارسی و مرتبط به اندیشه‌های حوزوی حضرت امام(س) نیز توسط این بخش به انجام رسیده است.
افزون بر آنچه یاد شد، کلیه امور مربوط به ویرایش و نشر کتابهای کنگره و همایش‌هایی که توسط دفتر نمایندگی قم برگزار شده، توسط این مدیریت، انجام گرفته، که شاهد چاپ و نشر دهها جلد از این مجموعه‌ها می‌باشیم.
آثار دیگری که توسط این مدیریت به چاپ و نشر سپرده شده، آثار فرزند بزرگ حضرت امام(س)، آیت الله حاج سید مصطفی خمینی(س) نیز میباشد.
واحد تحقیقات
مدیریت تحقیقات
مدیریت تحقیقات از جمله مدیریت‌های زیرمجموعه معاونت پژوهشی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) در دفتر نمایندگی قم میباشد که در محورهای زیر فعالیت می‌کند:
1. مطالعه و بررسی عرصههای پژوهش در اندیشه امام خمینی در رشته‌های علوم اسلامی؛ اعم از علوم عقلی و علوم نقلی و تعیین اولویت‌های پژوهشی.
2. ارزیابی طرح‌های پژوهشی و آثار علمی ـ پژوهشی اعم از کتاب، پایان نامه و مقاله.
3. عضویت در جلسات پژوهشی و طرح‌های علمی دفتر قم و نیز همکاری با دفتر مرکزی تهران.
4. مشارکت در برپایی‌همایش‌ها و نشستهای علمی مرتبط با منظومه فکری امام خمینی(س).
واحد خاطرات
جمعآوری و ضبط خاطرات افرادی که به نحوی با رهبر کبیر انقلاب اسلامی ارتباط داشتهاند، بر عهده این واحد میباشد. تاکنون خاطرات بیش از 450 نفر از شاگردان، دوستان و همراهان امام در قالب 43800 دقیقه فیلم و نوار صوتی اخذ شده است و این فعالیت همچنان ادامه دارد.
برخی از این خاطرات در طول سالیان متمادی بازبینی و تدوین، و به صورت کتاب منتشر شده است
***
علاوه بر فعالیتهای فوق، تدوین مجموعه آثار حضرت امام(س) به صورت یکسان از جمله فعالیتهای پیشروی این معاونت میباشد که پس از اتمام امور تصحیح و تحقیق، بازنگری و یکسانسازی آن در حال انجام است. از مزایای این مجموعه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. بازبینی مجدد متن آثار حضرت امام و تطبیق با نسخه دستخط ایشان؛
2. یکسانسازی شکل ظاهری آثار؛
3. برطرف نمودن اشتباهات و اغلاط؛
4. ویرایش یکنواخت و همگون؛
5. یکسانسازی منابع تحقیق، تقویم نص و استخراج اقوال؛
6. تهیه فهارس جامع و یکسان برای همه کتب؛
7. استخراج نمایههای موضوعی؛
واحد پایاننامه
با توجه به وجود مراکز آموزش عالی حوزوی و دانشگاهی در سطح استان قم، هدایت و جذب پایاننامههای دانشجویان و طلاب این مراکز که در خصوص اندیشة حضرت امام میباشد، به عهده این واحد قرار گرفته است.
از فعالیت های عمده این واحد می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ـ ارتـباط بـا مراکز علمی ـ پـژوهشی حـوزوی و دانشـگاهی و شنـاسائی پایان‌نامه‌هایی که در رابطه با اندیشة حضرت امام نوشته شده است.
ـ تدوین و تنظیم دهها موضوع در رشته های مختلف که با توجه به آثار امام قابلیت تبدیل شدن به پایان نامه را دارند.
ـ مشاوره به طلاب و دانشجویانی که می‌خواهند موضوع پایان نامه خود را در رابطه با امام انتخاب کنند.
ـ شناسایی، ارزیابی و چاپ پایان‌نامه‌هایی که قابلیت تبدیل شدن به کتاب را دارند.
واحد پاسخگویی
مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) مرکز رسمی و قانونی پاسخگویی به سؤال کنندگان و مراجعین می باشد.
در این راستا مؤسسه موظف است در موارد زیر نظرات امام (س) را در اختیار علاقه مندان قرار دهد.
1. سؤالات پیرامون امام خمینی (س) و انقلاب اسلامی
2. سؤالات شرعی مقلدین امام خمینی (س) که بر تقلید ایشان باقی مانده اند.
لازم به ذکر است برای پاسخگویی به سؤالات شرعی باید به کتابهای فتوایی امام (تحریر الوسیله،رساله توضیح المسائل، حاشیه بر عروه الوثقی و استفتائات) مراجعه کرد و در مواردی که فتوایی از امام در اختیار نیست، باید مقلدین ایشان به سایر مراجع رجوع کنند.
کتابخانه پژوهشی
کتابخانه پژوهشی مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س) دفتر قم، همزمان با افتتاح این دفتر در سال 1370 راهاندازی شده است.
این کتابخانه مشتمل بر آثار و کتب حضرت امام و نیز تقریرات درس‌های ایشان میباشد، که توسط شاگردان معظم له به رشته تحریر در آمده است و همچنین در بردارنده منابع مرجع به زبانهای عربی و فارسی در موضوعات فقهی، اصولی، فلسفی، کلامی، ادبیات، لغت و... میباشد. هدف از تشکیل آن، تسهیل در استفاده محققان و پژوهشگران مؤسسه از منابع مورد نیاز میباشد.
در این کتابخانه بیش از 15 محقق و پژوهشگر در حال پژوهش و آماده سازی آثار علمی و تحقیقاتی مربوط میباشند.
منابع گردآوری شده در این کتابخانه که به بیش از 7000 جلد میرسد، براساس ردهبندی کنگره تنظیم شده است.
واحد همایشها
با توجه به تاثیر نشستهای علمی و فرهنگی در معرفی شخصیتهای بزرگ و واکاوی افکار و اندیشه آنان، واحد همایشهای دفتر قم به جهت حضور اندیشمندان حوزوی و دانشگاهی تأسیس گردید.
علاقمندی شخصیتهای علمی حوزه علمیه قم و نیز اساتید دانشگاههای قم به حضرت امام خمینی(س) و نیز نشر افکار این بزرگ مرد تاریخ معاصر، باعث گردید که این واحد تلاشهای فراوانی را با برگزاری نشستهای کوچک و بزرگ به انجام برساند و از این طریق به تحلیل و بررسی نظرات بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران بپردازد.
استقبال صاحبنظران در برخی از این همایشها و آثار منتشر شدة پس از آن، نشان از تأثیر فراوان این نشست ها دارد.
این نشستها در طول سالیان متمادی در عرصههای مختلف علمی برگزار شده است.
در این زمینه، برخی موارد همکاری مراکز حوزوی و دانشگاهی مشوق بسیار مؤثری در برگزاری این همایشها بوده است.