روستای جمکران
در حومه شهر قم، حدود 10 کیلومتری مرکز شهر، روستایی بنام جمکران هست و در آن مسجدی وجود دارد که منسوب به امام زمان(عج) است و به سبب اعتقادی که مردم به آن پیدا کردهاند جمعیت زیادی از اطراف و اکناف کشور به این محل میآیند و به راز و نیاز مشغول میشوند. البته در حال حاضر این روستا تقریباً به شهر قم متصل شده است. حضرت امام نیز در جوانی به همراه دوستان و رفقای خود به این محل میرفتند.
آیتالله جعفر سبحانی در خاطرات خود نقل میکنند:
«خود ایشان (امام خمینی) میفرمود: در دوران جوانی پنجشنبه و جمعهای بر ما نگذشت مگر این که با دوستان جلسهای تشکیل میدادیم و به خارج از قم و بیشتر به سوی جمکران میرفتیم.»
در رابطه با حضور حضرت امام در مسجد جمکران، نه در آثار امام مطلب و سندی پیدا کردیم و نه در خاطرات یاران و شاگردان ایشان. همچنین با جستجو در کل آثار مکتوب و غیر مکتوب ایشان در رابطه با جمکران و مسجد جمکران چیزی یافت نشد. فقط هنگامی حضرت امام قم حضور داشتند و برای حرم مطهر حضرت معصومه (س) تولیت تعیین میکردند، هیأت امنای مسجد جمکران نیز در 17 اردیبهشت سال 1358 ش، نامهای خطاب حضرت امام نوشتند و ایشان هم یک پاسخ یک خطی جواب دادند. در اینجا به هر دو نامه اشاره میکنیم.
نامه هیأت امنای مسجد به امام:
بسمه تعالی. در تاریخ 17/ 2/ 58 پس از مذاکرات و تشکیل جلسات که اعضای هیأت امنا و مدیره مسجد مقدس صاحبالزمان در جمکران با جناب حجتالاسلام آقای شیخ محمد یزدی و سایر مقامات روحانی مسئول حوزه علمیه قم داشته و تبادل افکار نمودند، برای مسائل ذیل تصمیمات مرقوم پیشنهاد شد و تصویب گردید که اقدام به اجرای آن شود:
1- با توجه به اقبال روز افزون مردم به مسجد مقدس صاحبالزمان در جمکران، باید امور حفاظت و رفاه زائران بیش از گذشته مورد توجه قرار گیرد و طرحهای جالب و اصلاحی بسیار کامل، که مورد نظر هیأت امنا و مدیره نیز بوده، به فوری با رعایت الأهم ّفالأهمّ به مرحله اجرا درآید.
2- کمکهای مردم که به عنوان کمک به ساختمان و عملیات عمرانی و به عنوان نذورات و هدایا میباشد باید فقط در یک شماره حساب به نام مسجد باشد، و فقط یک دفتر هم در مسجد جهت دریافت این وجوه باشد، و شماره حسابی که جدیداً ظرف شش هفت ماهۀ اخیر به نام خدمه سابق مسجد افتتاح شده، بسته شود؛ و همچنین دفتری که جهت اخذ هدایا در مسجد- غیر از دفتر مسجد- باز نمودهاند نیز تعطیل گردد.
3- با توجه به این که مسجد مقدس جمکران یادگاری عظیم از حضرت ولی عصر- ارواحنا فداه- بوده و آن سرور امر به ساختن آن مسجد و توجه شیعیان به آن نمودهاند (طبق روایت مرحوم شیخ صدوق- رضواناللَّه علیه) بنابراین وقف عام محسوب شده و امر تولیت آن با حاکم شرع بوده و اداره آن زیر نظر حاکم شرع با هیأتی از عدول مؤمنین و ثقات مطلع امین و علاقهمند به آن جناب (ع) باید باشد؛ و کلیه اموال و عواید حاصله باید با حفظ مصالح مسجد دقیقاً صرف عمران و توسعه و رفع نیازمندیهای آن مکان توسط هیأت مذکور شود؛ و اعضای این هیأت صرف نظر از عشق به خدمت در راه اسلام، سزاوار است که این خدمت را افتخاری انجام دهند و همانطور که در گذشته افتخاری بوده در این زمان هم که نهال مقدس جمهوری اسلامی شروع به رشد نموده، با اقتدار بیشتر به این خدمت افتخاری خود ادامه دهند و در برابر حاکم شرع جوابگوی جزئی و کلی حسابها و عملیات انجام شده باشند. ضمناً روابط اداری با اوقاف جمهوری اسلامی توسط این هیأت انجام میگیرد و در مقابل مسائل اداری، چه اوقاف و چه سایر ادارات کشور، نیز این هیأت جوابگو خواهد بود.
4- طرح سابق هیأت امنا در رده توسعه و عمران مسجد که قسمتی از آن انجام شده و مابقی طبق پیشبینی عبارتند از الف: ایجاد یک بیمارستان به نام امام عصر (عج) جهت درمان مستضعفین. ب: احداث سیصد اتاق زائرسرا در اطراف میادین، جهت رفاه بیشتر زائرین. ج: توسعه کامل مسجد از مقطع شمالی و شرقی، که به مقام قدیمی مسجد لطمهای وارد نیاورد، طبق نقشه موجود. د: تکمیل ساختمانهای موجود و توسعه وضوخانهها، به همان نقشه، بسرعت اجرا شود و برای تأمین بودجه به همان نَهجْ سابق با جلب نظر نیکوکاران اقدام نمایند.
5- دو نفر از اعضای هیأت امنای قبل به نام آقایان حاج محمدعلی زندیه و حاج مهدی اقبالیان استعفا دادهاند و اعضای هیأت عامل و امین جدید- پس از استعفا- به این شرح است:
آقایان: حاج سید علیاکبر موسوی یزدی- حاج سید عبدالحسین میرحجازی- حاج قدرتاللَّه لطیفی- حاج مهدی جعفریان- حاج غلامرضا تجلی.
6- کارمندان و کارکنان مسجد، چون در رفتار و سوابق آنان عمل خلافی مشاهده نشده، به حال خود برقرار و به خدمت مشغول باشند و فقط حسابدار به نام آقای سید نصراللَّه برقعی عوض شود؛ و کارکنان به میزان نیازمندی طبق تصویب هیأت افزایش یابد.
شورای رسیدگی به امور مسجد مقدس جمکران قم: حاج سید علیاکبر موسوی- حاج سید عبدالحسین میرحجازی- حاج قدرتاللَّه لطیفی- حاج مهدی جعفریان- حاج غلامرضا تجلی- محمد محمدی گیلانی- حسین راستی کاشانی- الاقل علی مشکینی- محمد یزدی- و یک امضای ناخوانا.
پاسخ حضرت امام در تاریخ 17 اردیبهشت سال 1357:
«بسمه تعالی
آنچه را حضرات آقایان مدرسین تصویب کردهاند، مورد تأیید اینجانب میباشد.
روحاللَّه الموسوی الخمینی»
غیر از این مورد، مورد دیگری که حضرت امام در تأیید یا رد مسجد جمکران چیزی نوشته یا بیان کرده باشند، یافت نشده است.